Tzw. ustawa Kamilka, czyli nowelizacja Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, weszła w życie 15 lutego 2024 r. Została uchwalona w odpowiedzi na tragiczną śmierć 8-letniego Kamilka z Częstochowy, który zmarł w wyniku brutalnego znęcania się przez ojczyma. Wprowadzone przez tzw. ustawę Kamilka przepisy nakładają obowiązek stosowania standardów ochrony małoletnich we wszystkich placówkach, które pracują z dziećmi, czyli m.in. szkoły, przedszkola, ośrodki opiekuńcze, wychowawcze, religijne, artystyczne, medyczne, rekreacyjne, sportowe,  Młodzieżowe Domy Kultury, ogniska wychowawcze czy osiedlowe świetlice. Zatrudnione w tych placówkach osoby muszą przedstawiać zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego.

Zapowiedziana nowelizacja jest wynikiem monitoringu działania tzw. ustawy Kamilka prowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości od lutego 2024 r. Proponowane poprawki uwzględniają też m.in. uwagi zgłoszone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.

W wyniku wprowadzonych nowych uregulowań przepisy tzw. ustawy Kamilka będą bardziej precyzyjne i znikną niepotrzebne komplikacje.

Najważniejsze zmiany to:

• zwolnienie rodziców uczniów z obowiązku przynoszenia zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego, jeżeli np. wyjeżdżają jako opiekunowie na wycieczki szkolne. Wystarczy ich oświadczenie o niekaralności złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej. W treści oświadczenia rodzic  będzie wskazywał, że:
  – jego dane nie są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym oraz w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15,
  – nie był prawomocnie skazany za przestępstwa wymienione, o których mowa powyżej lub odpowiadające im czyny zabronione w przepisach prawa obcego;
• zlikwidowanie opłat za zaświadczenia o niekaralności dla wolontariuszy prowadzących zajęcia z dziećmi czy studentów odbywających praktyki w szkołach; 
• zniesienie obowiązku podwójnego sprawdzania danej osoby. Np. szkoła nie będzie musiała weryfikować w rejestrach karalności trenera, który już wcześniej został sprawdzony w klubie sportowym czy firmie, która go zatrudnia;
• zlikwidowanie obowiązku przedstawiana zaświadczeń o niekaralności przez osoby przychodzące do szkoły, od których z założenia wymagana jest niekaralność. Chodzi m.in. o policjantów, adwokatów, radców prawnych, sędziów;
• zaświadczenia o niekaralności z KRK nie będą też potrzebowali goście zaproszeni na zajęcia szkolne, o ile będzie w nich uczestniczyć nauczyciel;
• dodanie słownika wyjaśniającego takie pojęcia jak „organizator działalności”, „inna działalność”, „działalność opiekuńcza”.

Ponadto na podstawie analiz poszczególnych aktów prawnych zawierających regulacje dotyczące wykonywania działań z dziećmi, oraz uwzględniając uwarunkowania psychologiczne i emocjonalne dzieci, projektodawca proponuje modyfikację katalogu przestępstw, za których skazanie powinno wykluczać od pracy z dziećmi. Są to:
umyślne przeciwko życiu i zdrowiu,

• przeciwko wolności z wyłączeniem przestępstw określonych w art. 192 i 193 Kodeksu karnego oraz odpowiadającym tym przestępstwom czynom zabronionym określonym w przepisach prawa obcego;
• przeciwko wolności seksualnej i obyczajności;
• przeciwko rodzinie i opiece, z wyłączeniem przestępstw określonych w art. 206 i 209 Kodeksu karnego oraz odpowiadającym tym przestępstwom czynom zabronionym określonym w przepisach prawa obcego;
• określone w rozdziale 7 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii oraz odpowiadającym tym przestępstwom czynom zabronionym określonym w przepisach prawa obcego.

Konsekwentnie w ustawie – Prawo oświatowe wprowadzony zostanie katalog przestępstw wykluczających pracę z małoletnimi.

Źródło:

• gov.pl/web/sprawiedliwość
• Projekt ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich oraz niektórych innych ustaw (wpisany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów)