Zintegrowana Strategia Umiejętności (ZSU) 2030
Zintegrowana Strategia Umiejętności ma na celu tworzenie możliwości i warunków do rozwoju umiejętności niezbędnych do wzmocnienia kapitału społecznego, włączenia społecznego, wzrostu gospodarczego i osiągnięcia wysokiej jakości życia. Dzięki przyjęciu i wdrożeniu założeń Strategii Polska spełni cel 4.4. „Agendy na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030” Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) – tzn. zwiększenia do 2030 roku liczby młodzieży i osób dorosłych mających odpowiednie umiejętności, w tym techniczne i zawodowe, na rzecz zatrudnienia, miejsc pracy i przedsiębiorczości.
Termin ,,umiejętności” jest w Strategii zdefiniowany jako zdolność do prawidłowego i sprawnego wykonywania określonego rodzaju czynności, zadania lub funkcji z wykorzystaniem wiedzy teoretycznej i praktycznej oraz stosowania się do norm społecznych, w szczególności odnoszących się do danego rodzaju działalności.
Wprowadzono także do Strategii następujące definicje:
- umiejętności podstawowe – rozumienia i tworzenia informacji; wielojęzyczności, matematyczne, w zakresie nauk przyrodniczych; technologii i inżynierii;
- umiejętności przekrojowe – cyfrowe; osobiste, społeczne i w zakresie uczenia się; obywatelskie; w zakresie przedsiębiorczości; w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej; w zakresie myślenia krytycznego i kompleksowego rozwiązywania problemów; w zakresie pracy zespołowej; zdolność adaptacji do nowych warunków; przywódcze; związane z wielokulturowością; związane z kreatywnością i innowacyjnością;
- umiejętności zawodowe – zdolności wykorzystania wiedzy z określonej branży/dziedziny oraz nabytych sprawności do wykonywania określonych i specyficznych dla danej profesji działań (Aneks ZSU – część ogólna).
Zintegrowana Strategia Umiejętności 2030 składa się z dwóch części:
- ogólnej, wyznaczającej główne priorytety i kierunki działań;
- szczegółowej, zawierającej rozszerzoną diagnozę, katalog podejmowanych i planowanych działań, a także rozszerzony opis mechanizmów wdrażania.
28 grudnia 2020r. została przyjęta przez Radę Ministrów UCHWAŁA NR 195/2020 w sprawie przyjęcia polityki publicznej „Zintegrowana Strategia Umiejętności 2030 (część szczegółowa). Polityka na rzecz rozwijania umiejętności zgodnie z ideą uczenia się przez całe życie”. Dokument jest operacjonalizacją priorytetów i głównych kierunków działań ujętych w ZSU 2030 (część ogólna)
Przyjęty dokument obejmuje założenia polityki na rzecz rozwoju umiejętności, które są zgodne z ideą uczenia się przez całe życie:
- „promowanie idei uczenia się przez całe życie;
- tworzenie warunków rozwoju umiejętności dla aktywnego uczestnictwa w dynamicznie zmieniającym się świecie wyzwań zawodowych, społecznych, rodzinnych i osobistych;
- tworzenie dla wszystkich szans na rozwój umiejętności, w tym niwelowanie barier w dostępie do instytucji kształtowania umiejętności;
- zapewnienie adekwatnych, skutecznych i wysokiej jakości rozwiązań dydaktycznych i metodycznych;
- wspieranie realizacji zadań instytucji i organizacji kształtujących umiejętności i pełniejsze jej dostosowanie do wyzwań współczesności, w tym wzmocnienie współpracy ze środowiskiem społecznym i gospodarczym;
- wypracowanie mechanizmów stałego monitorowania i ewaluowania efektów proponowanych rozwiązań dydaktycznych, organizacyjnych i zarządczych’’. (str.4)
Cały dokument ZSU 2030 jest też odpowiedzią na wyzwania współczesnego świata. Podkreśla, że w dynamicznie zmieniającym się świecie bardzo ważne tak dla jednostki, jak i społeczeństwa są umiejętności i stała praca na rzecz ich doskonalenia w edukacji formalnej, nieformalnej i pozaformalnej. Umiejętności oraz zdolność do ich sprawnego nabywania są wskazywane jako najcenniejszy zasób człowieka i społeczności, dający siłę do stawienia czoła zagrożeniom i kryzysom przewidywanym we wszystkich scenariuszach globalnego rozwoju.
W ZSU 2030 (część szczegółowa) zdefiniowano następujące Obszary oddziaływania:
- Obszar oddziaływania I: Umiejętności podstawowe, przekrojowe i zawodowe dzieci, młodzieży i osób dorosłych
- Obszar oddziaływania II: Rozwijanie umiejętności w edukacji formalnej – kadry zarządzające
- Obszar oddziaływania III: Rozwijanie umiejętności w edukacji formalnej – kadry uczące
- Obszar oddziaływania IV: Rozwijanie umiejętności poza edukacją formalną
- Obszar oddziaływania V: Rozwijanie i wykorzystanie umiejętności w miejscu pracy
- Obszar oddziaływania VI: Doradztwo zawodowe
- Obszar oddziaływania VII: Współpraca pracodawców z edukacją formalną i pozaformalną
- Obszar oddziaływania VIII: Planowanie uczenia się przez całe życie i potwierdzanie umiejętności.
W wymienionych Obszarach oddziaływania określono następujące cele:
- upowszechnianie kultury uczenia się przez całe życie, nastawionej na zdobywanie i doskonalenie umiejętności ważnych dla funkcjonowania człowieka w sferze prywatnej, w życiu społecznym i zawodowym;
- rozwijanie umiejętności kadr zarządzających w edukacji formalnej zgodnie z podstawowymi założeniami polityki na rzecz rozwoju umiejętności;
- wsparcie kadr uczących w edukacji formalnej poprzez rozwój systemu kształcenia i doskonalenia zawodowego oraz przez tworzenie optymalnych warunków do rozwijania umiejętności osób uczących się;
- przygotowanie i doskonalenie osób, które wspierają rozwój dzieci, młodzieży i osób dorosłych w warunkach innych niż edukacja formalna, w tym w środowisku zamieszkania i w miejscu pracy;
- wsparcie pracowników i kadr zarządzających w wykorzystaniu umiejętności w miejscu pracy w celu podnoszenia efektywności i satysfakcji zawodowej oraz lepszego wykorzystania potencjału kadr w gospodarce;
- rozwijanie efektywnego doradztwa zawodowego dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych ze wszystkich grup społecznych i zawodowych;
- projektowanie, wdrażanie i rozwijanie rozwiązań pozwalających na wzmacnianie współpracy pomiędzy edukacją formalną i pozaformalną a pracodawcami;
- doskonalenie systemowych rozwiązań ułatwiających dostęp do różnych form uczenia się oraz umożliwiających rozpoznawanie, walidowanie i certyfikowanie efektów uczenia się niezależnie od sposobu, w jaki efekty te zostały uzyskane.
W Aneksie 1 do ZSU 2030 (część szczegółowa) znajdują się definicje poszczególnych umiejętności, np.: ,, wielojęzyczność – zdolność do prawidłowego i skutecznego korzystania z różnych języków w celu porozumiewania się; zdolność rozumienia, wyrażania i interpretowania pojęć, myśli, uczuć, faktów i opinii w mowie i piśmie w odpowiednim zakresie kontekstów społecznych i kulturowych, w zależności od potrzeb lub pragnień danej osoby.”
Cały dokument to 70 stron.