4 grudnia 2024 r. ogłoszono wyniki najnowszej edycji Międzynarodowego Badania Nauczania Matematyki i Nauk Przyrodniczych – TIMSS (Trends in Intrnational Mathematics and Science Study. Jest to jedno z największych międzynarodowych badań porównawczych dotyczących nauczania matematyki i nauk przyrodniczych. Badanie TIMSS jest organizowane od 1995 r. i jest przeprowadzane co 4 lata. Głównym organizatorem tego przedsięwzięcia jest Międzynarodowe Stowarzyszenie Mierzenia Osiągnięć Szkolnych, organizacja zrzeszająca instytucje badawcze i agencje rządowe prowadząca badania porównawcze dotyczące kompetencji uczniów. Polska dołączyła do TIMSS w 2011 roku.
W TIMSS 2023 wzięli udział uczniowie, rodzice, nauczyciele i dyrektorzy z 58 krajów i 5 regionów. W Polsce badanie główne, poprzedzone pilotażem, przeprowadzono w kwietniu i maju 2023 roku. Uczniowie klas czwartych szkoły podstawowej wykonywali zadania z matematyki i przyrody oraz wypełniali na komputerach ankietę dotyczącą ich postaw i zaangażowania, sytuacji szkolnej i domowej, nauczania i uczenia się matematyki i przyrody. Z kolei nauczyciele i dyrektorzy wypełniali ankiety on-line, zaś rodzice otrzymali ankiety w wersji papierowej. Krajowy koordynator badania cyfrowo uzupełniał kwestionariusz dotyczący podstawy programowej i programów nauczania.
Polscy uczniowie osiągnęli bardzo dobry wynik z matematyki. Zajęli 10 miejsce i ich średni wynik wyniósł 546 punktów. Wyższe wyniki uzyskali uczniowie z Singapuru – 615 punktów, Tajwanu, Korei Południowej, Hongkongu, Japonii, Makao. Wśród 10 krajów o najwyższej pozycji w zestawieniu znalazły się ponadto kolejno: Litwa, Turcja, Anglia i Polska. Średnia międzynarodowa wyniosła 503 punkty. Uwagę zwraca fakt, że 83% polskich czwartoklasistów ma umiejętności na poziomie co najmniej średnim, wyniki najwyższe uzyskało 14%, a wyniki poniżej średniego ok. 4% badanych.
Również bardzo dobrze wypadli polscy uczniowie w badaniu osiągnięć z przyrody. Średni wynik czwartoklasisty wyniósł 550 punktów i dał naszemu krajowi 7 miejsce z zestawieniu. Uczniowie z Singapuru zajęli pierwsze miejsce w rankingu z wynikiem 607 punktów. Za nimi w pierwszej dziesiątce znaleźli się uczniowie reprezentujący następujące państwa: Korea Południowa, Tajwan, Turcja, Anglia, Japonia. Na pozycji ósmej uplasowała się Australia, potem Hongkong i Finlandia. Średnia międzynarodowa to 494 punkty. Zwraca uwagę nieduże zróżnicowanie wyników polskich uczniów. 72% z nich ma umiejętności na poziomie wysokim lub średnim, 14% wyniki na najwyższym poziomie, 3% poniżej niskiego.
Raport ,,Osiągnięcia matematyczne i przyrodnicze czwartoklasistów. TIMSS 2023: trendy, wyzwania, perspektywy’’ zawiera informacje o osiągnięciach uczniów z matematyki i przyrody, w tym założenia teoretyczne badania, wyniki, zmiany osiągnięć uczniów w czasie, zmiany wyników z podziałem na płeć, wyniki uczniów w podskalach, przykładowe zadania i ich omówienie. Badanie TIMSS oprócz pomiaru umiejętności matematycznych i przyrodniczych uczniów zawiera ważne informacje, pozyskane z perspektywy uczniów i nauczycieli, na temat tego jak są one kształtowane. Z raportu wybrzmiewa niebagatelna rola edukacji przedszkolnej oraz aktywności domowych (zabawy, czytanie, opowiadanie bajek, gry słowne, planszowe, karciane, rysowanie kształtów, liter, mierzenie, ważenie, wyliczanki itp.) dla osiągania wysokich kompetencji w dwóch badanych obszarach. Bardzo ciekawa część opracowania dotyczy dobrostanu uczniów klas czwartych. Chociaż 60% polskich czwartoklasistów deklaruje, że lubi chodzić do szkoły, to poczucie przynależności do szkoły jest u nich niższe niż we wszystkich pozostałych krajach. Uczniowie zwracali uwagę, że na lekcjach jest hałas, nauczyciel często upomina uczniów, zakłócany jest tok lekcji, tym samym nie mogą się uczyć w spokoju. Doświadczają także przemocowych zachowań: wyśmiewania, wykluczania, rozpowszechniania nieprawdziwych informacji.
Opracowanie dostępne jest na stronie Instytutu Badań Edukacyjnych.
Źródło:
- Dobosz-Leszczyńska, W. (red.). (2024). Osiągnięcia matematyczne i przyrodnicze czwartoklasistów. TIMSS 2023: trendy, wyzwania, perspektywy. Instytut Badań Edukacyjnych.
- ibe.edu.pl
- timss2023.org
