W Dzienniku Ustaw z 6 grudnia 2021 roku pod pozycją   2253  ukazało się rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 listopada 2021 r. w sprawie programu pilotażowego oddziaływań terapeutycznych skierowanych do dzieci i młodzieży problemowo korzystających z nowych technologii cyfrowych oraz ich rodzin, zaś NFZ opublikował zarządzenie prezesa Funduszu  z 10 grudnia 2021 r. dotyczące wdrożenia programu pilotażowego oddziaływań terapeutycznych skierowanych do dzieci i młodzieży uzależnionych od nowych technologii cyfrowych oraz ich rodzin.

Program pilotażowy zakłada oddziaływania terapeutyczne skierowane do dzieci i młodzieży problemowo korzystających z nowych technologii cyfrowych oraz ich rodzin i  jest odpowiedzią na zagrożenie wynikające z częstego korzystania przez dzieci i młodzież z mediów cyfrowych za pośrednictwem narzędzi takich jak komputery, smartfony, tablety, nasilone na skutek epidemii SARS-CoV-2.

Z uwagi na obecny brak poradni dedykowanych oddziaływaniom terapeutycznym skierowanym do dzieci i młodzieży problemowo korzystających z nowych technologii cyfrowych oraz ich rodzin, konieczne jest przeprowadzenie programu pilotażowego aby umożliwić przetestowanie sposobu organizacji opieki dla tej grupy świadczeniobiorców – tak uzasadnia program ministerstwo.

Ministerstwo Zdrowia szacowało na etapie projektowania rozwiązań, że  dzieci zmagających się z uzależnieniem od nowych technologii cyfrowych jest około 5 tysięcy. Na większą liczbę uzależnionych wskazał jednak raport  „Brzdąc w sieci – zjawisko korzystania z urządzeń mobilnych przez dzieci w wieku 0-6 lat”.

Badanie zostało zrealizowane przez Akademię Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej i wykazało, ,,że nieco ponad połowa dzieci w wieku od 0 do 6 lat (54%) korzysta z urządzeń mobilnych takich jak smartfon, tablet, smartwatch czy laptop. Wiek dziecka jest skorelowany z korzystaniem z urządzeń mobilnych – im starsze dzieci, tym więcej z nich korzysta z urządzeń mobilnych: dzieje się tak w przypadku trojga na czworo dzieci w wieku od 48 do 72 miesięcy. Średni wiek inicjacji używania urządzeń mobilnych to 2 lata i 2 miesiące). Większość dzieci (75%) korzysta z urządzeń mobilnych które mają dostęp do internetu (są online) Dzieci w wieku od 0 do 6 lat korzystają z urządzeń mobilnych średnio przez ponad 1 godzinę dziennie. Większość dzieci (88%) korzysta wyłącznie z treści adresowanych do dzieci (filmy, bajki, gry, kolorowanki itp.). Niemal troje na czworo dzieci w wieku od 0 do 6 lat korzysta z urządzeń mobilnych podczas podróży samochodem (lub innym środkiem transportu), co drugie – podczas posiłków, a co dziewiąte – podczas toalety. Nieco ponad połowa rodziców pozwala dziecku korzystać z urządzeń mobilnych, kiedy spędza z nimi czas, choć większość z nich przyznaje, że robi to rzadko albo czasami. Niemal dwie trzecie rodziców daje dziecku urządzenie mobilne jako nagrodę. Nieco ponad 80% rodziców daje dzieciom urządzenia mobilne, kiedy dzieci się nudzą a dwie trzecie rodziców daje dzieciom urządzenia mobilne gdy dzieci płaczą lub marudzą’’.

W opinii specjalistów najmłodsze dzieci w początkowej fazie rozwoju w ogóle nie powinny mieć dostępu do urządzeń i mediów cyfrowych, w tym Internetu i telewizji. Ten okres ich życia powinien być poświęcony na poznawanie świata, budowanie relacji z rodzicami i tworzenie więzi z rówieśnikami. Na dalszym etapie rozwoju, gdy dziecko zacznie rozumieć korzyści, ale również zagrożenia, jakie niesie dostęp do cyfrowego świata, rodzice powinni stopniowo zapoznawać je z urządzeniami tego rodzaju.

Program pilotażowy realizowany będzie w latach 2021-2023 w 10 ośrodkach. Rocznie ma objąć wsparciem 5000 osób.

Ze świadczeń podmiotów realizujących program pilotażowy skorzystać będą mogły dzieci przed rozpoczęciem realizacji obowiązku szkolnego, dzieci i młodzież objęci obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki oraz kształcący się w szkołach ponadpodstawowych do ich ukończenia należący do dwóch grup:

• osoby z rozpoznaniem F63.8 Inne zaburzenia nawyków i popędów, zgodnie z Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD – 10;
• oraz w oparciu o kod ICD-10 Z03 lub Z03 z rozszerzeniami w przypadku dzieci i młodzieży problemowo korzystających z nowych technologii cyfrowych nie wymagających konsultacji psychiatrycznej oraz ich rodzin.

Na leczenie w ramach pilotażu nie ma skierowania. Wystarczy zgłosić się do placówki realizującej program. Pierwsza porada lub wizyta jest możliwa już 7 dni roboczych od zgłoszenia. Czas trwania terapii dostosowany jest do pacjenta. Może wynieść nawet ponad 12 tygodni. Leczenie jest bezpłatne. Finansuje je Narodowy Fundusz Zdrowia.

W rozporządzeniu ukazał się wykaz 10 placówek, które udzielać będą porad:

1. Centrum Medyczne MULTIMED Tadeusz Jucyk Spółka Jawna w Koninie;
2. Centrum Neuropsychiatrii „Neuromed” Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej we Wrocławiu;
3. ETAP Ośrodek Profilaktyki i Terapii dla Młodzieży i Dorosłych w Białymstoku;
4. Samodzielny Zespół Publicznych Zakładów Lecznictwa Otwartego Warszawa-Mokotów, w którego strukturze funkcjonuje Młodzieżowa Poradnia Profilaktyki i Terapii „Poza Iluzją” w Warszawie;
5. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia Profilaktyczno-Społeczna „NZOZ PPS” w Szczecinie;
6. Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii Oddział Terenowy w Zielonej Górze;
7. Stowarzyszenie MONAR Poradnia Profilaktyki, Leczenia i Terapii Uzależnień w Jeleniej Górze;
8. Stowarzyszenie MONAR w Warszawie, w którego strukturze funkcjonuje Poradnia Profilaktyki, Leczenia i Terapii w Łodzi;
9. Śląska Fundacja Błękitny Krzyż w Bielsku-Białej;
10. Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Toruniu.

Źródło:

• aps.edu.pl
• kbpn.gov.pl
• uzależnieniabehawioralne.pl
• isap.sejm.gov.pl
• prawo.pl