Żegnaj ewaluacjo! Witaj kontrolo!
Ministerstwo Edukacji i Nauki przedstawiło projekt rozporządzenia z 25 maja 2021 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie nadzoru pedagogicznego. Dotychczas obowiązuje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. z 2020 r. poz. 1551).
MEiN, powołując się na opinię środowisk i osób związanych z nadzorem pedagogicznym, uznaje, że korzyści z realizacji ewaluacji jako formy nadzoru pedagogicznego są niewspółmierne do nakładu czasu i pracy koniecznych do przeprowadzenia badania ewaluacyjnego. W uzasadnieniu projektu napisano, że ewaluacja jest czasochłonna i generuje „biurokrację”, gdyż pomimo faktu, że przepisy prawa nie wymagają tworzenia na potrzeby ewaluacji żadnej dodatkowej dokumentacji, to szkołach – w związku z ewaluacją, w szczególności ewaluacją wewnętrzną – często tworzone są dodatkowe sprawozdania, opracowania czy też zestawienia mające potwierdzić działania szkoły lub placówki w danym zakresie.
Ministerstwo rezygnuje z ewaluacji i włącza obszary pracy szkoły, które dotychczas badano w ramach ewaluacji, do zakresu kontroli. Działalność szkół i placówek będzie oceniana nie tylko pod kątem zgodności ich działania z przepisami prawa, ale też prawidłowości realizacji procesów kształcenia i wychowania oraz efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły i placówki.
W projektowanym rozporządzeniu wykreślono ewaluację zewnętrzną całościową, problemową i ewaluację wewnętrzną. Pozostała kontrola, monitorowanie i wspomaganie. Uchylone zostały treści od § 6 do § 12.
Od nowego roku szkolnego ocena jakości pracy szkoły lub placówki będzie dokonywana w ramach kontroli.
§ 2 pkt. 9 obecnie obowiązującego rozporządzenia przyjmuje brzmienie:
,, kontroli – należy przez to rozumieć działania organu sprawującego nadzór pedagogiczny lub dyrektora szkoły lub placówki prowadzone w szkole lub placówce w celu oceny:
- stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki,
- przebiegu procesów kształcenia i wychowania w szkole lub placówce,
- efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki”.
Kontrole planowe, tak jak dotychczas, będą prowadzone w wykorzystaniem arkuszy kontroli zatwierdzonych przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.
„§ 14 ust. 5 aktualnego rozporządzenia przyjmuje inne brzmienie i określa, że kontrola/czynności kontrole prowadzone w szkole lub placówce:
- oceny stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki – nie powinna trwać dłużej niż 2 dni;
- oceny przebiegu procesów kształcenia i wychowania w szkole lub placówce oraz efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki – nie powinna trwać dłużej niż 5 dni w ciągu kolejnych dwóch tygodni”.
Takie rozwiązanie – zdaniem ustawodawcy – zwiększa zakres swobody w ustalaniu ram czasowych danej kontroli z uwagi na jej tematyczny obszar i związaną z nim potrzebę prowadzenia określonych czynności, takich jak np. obserwacja zajęć, analiza dokumentacji, analiza informacji pozyskanych z wykorzystaniem narzędzi nadzoru pedagogicznego od rodziców, nauczycieli i uczniów, rozmowy z dyrektorem i nauczycielami w celu uzyskania dodatkowych informacji i wyjaśnień dotyczących organizacji procesu kształcenia.
Nakład pracy przy opracowywaniu wyników kontroli dotyczącej przebiegu procesów kształcenia i wychowania oraz efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki będzie większy niż w przypadku kontroli prowadzonych wyłącznie w celu oceny stanu przestrzegania przepisów prawa. W związku z powyższym w projektowanym rozporządzeniu określono dwa terminy przekazania protokołu kontroli dyrektorowi szkoły lub placówki:
- 7 dni roboczych od dnia zakończenia czynności kontroli w szkole lub placówce – w przypadku gdy kontrola jest prowadzona w celu oceny stanu przestrzegania przepisów prawa dotyczących działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki;
- 14 dni roboczych od dnia zakończenia czynności kontroli w szkole lub placówce – w przypadku gdy kontrola jest prowadzona w celu oceny przebiegu procesów kształcenia i wychowania w szkole lub placówce oraz efektów działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki.”
Protokół będzie sporządzony w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, jeden dla dyrektora za poświadczeniem odbioru, drugi zostanie włączony do akt kontroli”.