Porządkujemy różne obszary pracy szkół i przedszkoli. Coraz częściej określamy, iż celem placówek edukacyjnych jest nie tylko dydaktyka, ale właśnie działania wychowawcze, opiekuńcze i profilaktyczne. Tym razem należy bliżej przyjrzeć się obowiązkom, wynikającym z wprowadzenia standardów ochrony małoletnich przed krzywdzeniem. Warto podkreślić, iż nie jest to zupełnie nowe działania – w wielu placówkach obowiązują procedury bezpieczeństwa. Jednak obecne przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mocno konkretyzują nowe zadania.
Wszystkie placówki edukacyjne, w których przebywają – czasowo lub na stałe – osoby małoletnie, są na mocy Ustawy zobowiązane do ustanowienia, wdrożenia oraz przestrzegania standardów uczniów i wychowanków przed krzywdzeniem. Standardy oznaczają uporządkowane, powszechne normy, zasady i procedury, które mają służyć określonym celom. Na ich przygotowanie, opracowanie i wdrożenie jest czas do lutego 2024 roku, kiedy to zapisy prawne staną się obowiązujące. Standardy ochrony małoletnich przed krzywdzeniem są niezwykle ważne w celu zapewnienia bezpieczeństwa i rozwoju. Dziś krzywdzenie dzieci, według różnorodnych badań to zjawisko powszechne, mające swoje miejsce zarówno w domu, jak i w szkole. Krzywdzącymi mogą być najbliższe osoby oraz rówieśnicy, inni małoletni i niestety, także pracownicy przedszkoli czy szkół. Owo krzywdzenie przyjmuje różnorodne formy – od fizycznej poprzez emocjonalną, edukacyjną, materialną czy – coraz powszechniejszą – cyberprzemoc.
Poniżej prezentujemy dla Państwa kilka podstawowych zasad, które należy przestrzegać tworząc standardy ochrony małoletnich:
- Prawo do bezpieczeństwa. Każde dziecko ma prawo do bezpiecznych warunków rozwoju – fizycznego i psychicznego. Organizacje i instytucje, które mogą spowodować ryzyko wystąpienia zagrożenia dla dzieci winny szczególnie zadbać o stworzenie takiej przestrzeni, gdzie wszelkie zagrożenia zostaną wyeliminowane a w razie wystąpienia rozpoznane i zminimalizowane.
- Zapobieganie Wszystkie osoby pracujące z dziećmi są przeszkolone w zakresie wykrywania oznak i nadużyć oraz w ochronie przed nimi.
- Należy tworzyć procedury prewencyjne, w tym zabezpieczenia fizyczne i technologicznych (np. bezpieczny dostęp do Internetu), aby zminimalizować ryzyko szkód.
- Obowiązek działań interwencyjnych. Pracownicy, współpracownicy i inne osoby, mające kontakt z wychowankami / uczniami/ dziećmi/ posiadają kompetencje w zakresie podejmowania właściwych proceduralnych kroków, dotyczących wsparcia i opieki nad dzieckiem, które doświadczyło/ doświadcza/ krzywdzenia oraz przekazywania niezbędnych informacji odpowiednim organom lub instytucjom.
- Dostęp do wsparcia. Dzieci, które padły ofiarą krzywdzenia, mają dostęp do pomocy psychologicznej, medycznej oraz do specjalistycznych służb, które pomagają im w powrocie do zdrowia.
- Edukacja i informacja. W placówce prowadzi się kształcenie dzieci w zakresie ich praw i możliwości rozpoznania krzywdzenia, w sposób adekwatnych do wieku i stopnia osiągniętego rozwoju.
- Placówka podejmuje także edukację społeczną – adresowaną do rodziców, opiekunów oraz w środowisku lokalnym w celu uświadomienia sobie problemów małoletnich.
- Monitorowanie i ocena. Systematyczne uruchamiane są działania na rzecz ochrony małoletnich oraz prowadzona jest regularna ewaluacja polityki i procedur ochrony małoletnich.
- Włączenie rodziny. To działania w zakresie wspierania rodziców i opiekunów w ich roli w zapewnianiu bezpieczeństwa i zdrowia dzieciom.
- Co ważne – również same dzieci mają możliwość wyrażania swoich opinii i współuczestniczenia w decyzji dotyczącej ich własnego życia i bezpieczeństwa.
- Celem procedur jest również przeciwdziałanie dyskryminacji. Ochrona małoletnich dotyczy wszystkich dzieci, niezależnie od ich pochodzenia, płci, orientacji seksualnej czy też niepełnosprawności.
- Standardy zakładać powinny ścisłą współpraca międzysektorową – działanie między placówkami edukacyjnymi, służbą zdrowia, organami ścigania i organizacjami pozarządowymi. Jedynie wówczas jest szansa na skuteczne działania na rzecz ochrony małoletnich.
