Od 15 lutego 2024 roku wejdą w życie przepisy zobowiązujące m.in. szkoły do wdrożenia Standardów Ochrony Małoletnich. Jednym z elementów wprowadzanych zmian jest rozszerzenie katalogu podmiotów, które będą podlegały weryfikacji przy użyciu rejestru przestępców seksualnych.

Art. 21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym stanowi:

,, 1. Przed nawiązaniem z osobą stosunku pracy lub przed dopuszczeniem osoby do innej działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi na pracodawcy lub innym organizatorze takiej działalności oraz na osobie, z którą ma być nawiązany stosunek pracy lub która ma być dopuszczona do takiej działalności, ciążą obowiązki określone w ust. 2 – 8.

2. Pracodawca lub inny organizator uzyskuje informacje, czy dane osoby, o której mowa w ust. 1, są zamieszczone w Rejestrze z dostępem ograniczonym lub w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.’’

Ponadto ust. 3 – 8 stanowią:

• przyszły pracownik lub osoba dopuszczana do działalności związanej z kontaktami z małoletnimi, będzie miała obowiązek przedłożenia dyrektorowi szkoły lub innemu organizatorowi informacji z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. z 2023 r. poz. 172 oraz z 2022 r. poz. 2600), lub za odpowiadające tym przestępstwom czyny zabronione określone w przepisach prawa obcego;
• przyszły pracownik lub osoba dopuszczana do działalności związanej z kontaktami z małoletnimi posiadająca obywatelstwo innego państwa niż Rzeczpospolita Polska, ponadto przedkłada pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi;
• przyszły pracownik lub osoba dopuszczana do działalności związanej z kontaktami z małoletnimi składa pracodawcy lub innemu organizatorowi oświadczenie o państwie lub państwach, w których zamieszkiwała w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczpospolita Polska i państwo obywatelstwa, oraz jednocześnie przedkłada pracodawcy lub innemu organizatorowi informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi;
• przyszły pracownik lub osoba dopuszczana do działalności związanej z kontaktami z małoletnimi, jeżeli prawo państwa nie przewiduje wydawania informacji do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, przedkłada informację z rejestru karnego tego państwa;
• przyszły pracownik lub osoba dopuszczana do działalności związanej z kontaktami z małoletnimi składa pracodawcy lub innemu organizatorowi oświadczenie o tym, że w państwie, z którego przybywa, nie prowadzi się wyżej wymienionych rejestrów wraz ze stosownym oświadczeniem zgodnie z ust. 7 – 9.

Katalog przypadków, w których przeprowadzenie weryfikacji będzie konieczne, został rozszerzony o: świadczenie porad psychologicznych, rozwój duchowy, uprawianie sportu lub realizację innych zainteresowań przez małoletnich.

W związku z tym dyrektor szkoły będzie zobowiązany do zweryfikowania na przykład:

• nauczycieli;
• pomocy nauczycieli;
• osób prowadzących zajęcia z małoletnimi niebędących nauczycielami (art. 15 Prawa oświatowego);
• osób opiekujących się uczniami podczas przewozu i przy przejściu przez jezdnię;
• pracowników medycznych świadczących nad uczniami małoletnimi;
• praktykantów, którzy mają wykonywać ww. czynności wobec małoletnich.

Rejestr Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym jest jednym ze szczególnych środków ochrony przeciwdziałającym zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym.

Składa się z trzech baz danych:

1) rejestru z dostępem ograniczonym;
2) rejestru publicznego;
3) rejestru osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw przeciwdziałania wykorzystaniu seksualnemu małoletnich poniżej lat 15, wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze.
Rejestr jest prowadzony w systemie teleinformatycznym.
Uzyskane informacje dyrektor zobowiązany jest utrwalić w formie wydruku i dołączyć do teczki akt osobowych pracownika albo dokumentacji dotyczącej osoby dopuszczonej do wskazanej działalności.
Jeżeli dyrektor  nie wykona  ciążących na nim obowiązków, może on podlegać karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł.

Z kolei art. 21 w ust. 10 – 11 określa, dla kogo przeprowadzenie weryfikacji nie jest wymagane:

,,Wykonanie obowiązków, o których mowa w ust. 1 – 8, nie jest wymagane przed dopuszczeniem do działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi, członka rodziny małoletniego, lub osoby znanej osobiście rodzicowi małoletniego albo przedstawicielowi ustawowemu małoletniego, gdy jest ona wykonywana w stosunku do małoletniego dziecka, którego rodzic albo przedstawiciel ustawowy są dopuszczającymi do działalności.

11. Przez członka rodziny, o którym mowa w ust. 10, należy rozumieć osobę spokrewnioną albo osobę niespokrewnioną, pozostającą w faktycznym związku oraz wspólnie zamieszkującą i gospodarującą.’’

Szczególnymi środkami ochrony przeciwdziałającymi zagrożeniom przestępczością na tle seksualny oprócz Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym są:

• obowiązki pracodawców i innych organizatorów w zakresie działalności związanej z wychowaniem, edukacją, wypoczynkiem, leczeniem, świadczeniem porad psychologicznych, rozwojem duchowym, uprawianiem sportu lub realizacją innych zainteresowań przez małoletnich, lub z opieką nad nimi oraz pracowników i innych osób dopuszczanych do takiej działalności;
• określenie miejsc szczególnego zagrożenia przestępczością na tle seksualnym.

Źródła:

• Ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw Dz.U. z 2023 r. poz. 1606;
• Ustawa z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym U. z 2023 r. poz. 1304