NASK – Państwowy Instytut Badawczy, począwszy od 2014 r., co dwa lata realizuje ogólnopolskie badania „Nastolatki 3.0”.

Badacze  diagnozują i interpretują zachowania polskich nastolatków w internecie i opinie młodych osób na temat sieci. Zebrano, wykorzystując  metodę CAWI (ang. Computer – Assisted Web Interview – wspomagany komputerowo wywiad przy pomocy strony WWW) 1773 kompletne odpowiedzi od uczniów klas 7. szkół podstawowych i uczniów klas  2.  szkół ponadpodstawowych oraz 893 od rodziców z całej Polski.

Pytania kierowane do respondentów dotyczyły aktywności online, edukacyjnej roli internetu i urządzeń mobilnych, świadomości zagrożeń czy doświadczeń oraz sposobów reagowania na przemoc. Dzięki regularności i powtarzalności metod pomiaru możliwa  do uchwycenia jest dynamika tendencji i procesów społecznych.

Autorzy opracowania zwracają uwagę, że rewolucja cyfrowa oraz wywołane nią przemiany społeczne i gospodarcze obok ogromnych korzyści przyniosły także nieznane wcześniej zjawiska o nie zawsze pożądanym charakterze.

Z badań wynika, że obecnie nastolatki spędzają w sieci średnio 4 godziny i 50 minut dziennie. W dni wolne od zajęć szkolnych czas ten wydłuża się średnio do 6 godzin i 10 minut. Blisko co dziesiąty (11,5%) nastolatek jest aktywny w sieci ponad 8 godzin dziennie, a co piąty (21,3%) spędza tyle czasu przed monitorem w dni wolne od edukacji. Co szósty nastolatek (16,9%) intensywnie korzysta z internetu w godzinach nocnych (po godzinie 22:00).  Korzystanie z internetu stało się aktywnością permanentną, bo za pomocą swoich smartfonów dzieci i młodzież są stale online.

Jeśli porównamy te wyniki z poprzednimi badaniami, okazuje się, że liczba godzin spędzanych w internecie stale rośnie. Nie pozostaje to bez wpływu na samopoczucie i dobrostan psychiczny młodzieży. A także na rozwój i wychowanie: co piąty nastolatek deklaruje, że aby móc więcej czasu spędzić online, jest gotowy zrezygnować z uczenia się (23,2%) i obowiązków domowych (19,7%), co trzeci – z  udziału w nabożeństwie (30,6%).

Co piaty nastolatek przyznaje, że doświadczył przemocy w internecie. Najczęstszymi jej przejawami są: wyzywanie (29,7%), ośmieszanie (22,8%) czy poniżanie (22%).

Raport informuje, że przeprowadzona analiza  ze względu na wiek pokazuje, że w ciągu kilku lat (pomiędzy 11–12 a 16–17 rokiem życia) następuje lawinowy przyrost doświadczeń związanych z pornografią internetową (11,6% – szkoła podstawowa; 45,8% – szkoła średnia). Z deklaracji chłopców ze szkół ponadpodstawowych wnioskować można, że częstość oglądania treści pornograficznych jest znacznie wyższa. Na poziomie szkoły ponadpodstawowej jest to zachowanie powszechne, akceptowalne i społecznie obserwowalne (nieukrywane). Chociażby na tym przykładzie widać duże rozbieżności między oglądem problemu przez młodzież i rodziców. Wiedza rodziców o doświadczeniach ich dzieci w zakresie kontaktów z materiałami pornograficznymi w internecie jest bardzo ograniczona. Tylko co dziesiąty rodzic (9,0%) zadeklarował, że jego dziecko widziało takie treści w internecie, dwoje na trzech rodziców twierdzi, że jego dziecko nie miało kontaktu z pornografią (64,5%), a co czwarty (26,4%) nie posiada na ten temat wiedzy.

Badania  pokazały, że podczas przygotowywania się  do zajęć i testów uczniowie najchętniej korzystają z najpopularniejszych źródeł internetowych: Wikipedii (64,7%), wyszukiwarki Google (61,3%) oraz serwisu YouTube (38,6%). Deklaracje respondentów wskazują też na popularność serwisów z gotowymi opracowaniami szkolnymi (Sciaga.pl – 27,2%; Odrabiamy.pl – 25,7%; Bryk.pl – 23,1%).  Co piąta placówka edukacyjna całkowicie zakazuje uczniom użytkowania technologii z dostępem do sieci w trakcie przebywania w szkole (20,9%).

Jak się okazało, już co trzeci nastolatek (33,6%) wykazuje się wysokim natężeniem wskaźników tzw. problematycznego użytkowania internetu (kategoria określająca m.in. zachowania ryzykowne czy nadmiernie długie przebywanie online), a trzech na stu – bardzo wysokim (3,2%). Najmocniej dotknięte tym problemem są dziewczęta ze szkół ponadpodstawowych – aż dwie na pięć (39,4%) badanych uczennic twierdzi, że gdyby pozbawić je smartfona, ich życie stałoby się puste.

Niemal trzy czwarte nastolatków pozytywnie ocenia nauczanie zdalne. Nie oznacza to jednak, że chcieliby na stałe przenieść większość edukacji do trybu online. Prawie co drugi badany (45,3%) nie jest zwolennikiem takiego rozwiązania.

Nastolatki deklarują ponadto, że w czasie pandemii brakowało im głównie bezpośredniego kontaktu z kolegami i koleżankami z klasy – wskazało tak trzy czwarte badanych uczniów, podobnie uważają rodzice (76,0%).  Dodatkowo, uczniom w czasie edukacji online brakowało szczególnie wychodzenia z domu (63,3%), czego nie zauważyli rodzice, wśród których tylko nieliczni zaznaczyli taką odpowiedź (6,0%).

Do raportu powinni zajrzeć nauczyciele, ale przede wszystkim rodzice.

Źródło: www.nask.pl