Jeszcze do niedawna nauki psychologiczne twierdziły, że osobowość człowieka zależy od jego doświadczeń. To przeżycia miały ją kształtować i wpływać na to, jakie kto ma cechy, jak reaguje, jak sobie radzi w różnych codziennych sytuacjach. Ten pogląd uległ jednak zmianie za sprawą amerykańskiej psycholożki i autorki badan klinicznych Elaine Aron. Badaczka analizowała i opisywała w licznych publikacjach emocje, relacje międzyludzkie, w tym wrażliwości u ludzi.
Badania Aron pomogły w odkryciu, że mniej więcej połowa osobowości człowieka jest uwarunkowana doświadczeniami oraz środowiskiem, w którym żyje człowiek. Druga połowa zależy natomiast od wrodzonych zmiennych cech temperamentu, w tym właśnie cechy dotyczące WWO. Co to takiego? Co kryje się pod tym pojęciem? Jakie są cechy dziecka o wysoko wrażliwej osobowości?
Większość ludzi co jakiś czas odczuwa przytłoczenie światem własnych emocji. Jednak tzw. wrażliwcy żyją z tym nieustannie, każdego dnia. Osoby o przeciętnej wrażliwości przechodzą po pewnym czasie do „porządku dziennego” nad takim czy innym wydarzeniem. Wysoko wrażliwi żyją w przekonaniu, że są dziwakami – coś innego ich niepokoi, przestrasza czy denerwuje. Szczególnie trudne stają się przeżycia związane z obrazami, jakie w nadmiarze serwują obecnie media oraz rozmowy dorosłych – to wszystko w zdwojony sposób decyduje o trudnym życiu dzieci szczególnie wrażliwych.
Warto przy tym mieć na uwadze, że wysoka wrażliwość to cecha osobowości, a nie choroba czy zaburzenie. Co istotne, samo pojęcie nie jest jeszcze do końca naukowo określone.
Zakłada się, że osoby wysoko wrażliwe stanowią nawet 15-20% populacji na świecie, co zapewne oznacza, że w każdej przedszkolnej grupie czy klasie szkolnej znajdą się dzieci, które czują i przeżywają bardziej, intensywniej, głębiej…wszystko.
Wysoka wrażliwość może dotyczyć sfery fizycznej np. metka przy ubraniu, smak lub konsystencja posiłku. Nadwrażliwość w tym obszarze może się wiązać także z brakiem odporności na zbyt duży hałas, zbyt ostre zapachy, na sporą ilość bodźców, z którymi organizm sobie nie radzi. Przynajmniej nie od razu. Dlatego sporo dzieci kompletnie nie potrafi się skupić w hałasie, w dusznej sali itd. Bywają sytuacje, w których dziecko jest rozdrażnione i tak naprawdę nie potrafi powiedzieć, co jest przyczyną tego stanu, nie umie zwerbalizować swoich lęków i niepokoju.
Młodsze wysoko wrażliwe dzieci często okazują swoją wrażliwość także w sferze emocji. Łatwiej niż inne dzieci popadają w irytację, częściej płaczą, częściej wybuchają złością. Zapytane o przyczyny nie zawsze potrafią je podać i jakże często dostają etykietkę płaczka, marudy, czy nieznośnika. Jednakże często w dorosłym życiu potrafią być empatyczne i świetnie wczuć się w emocje drugiego człowieka.
Wysoko wrażliwe dzieci często wycofują się w sytuacjach rówieśniczych. Nie od razu wchodzą do grupy, nie od początku nawiązują kontakt z innymi dziećmi lub dorosłymi, nie zawsze też mają najlepszego przyjaciela. Bardzo nie lubią tłumów i źle się czują, kiedy dookoła jest spore zamieszanie. A to generalnie rzeczywistość sali przedszkolnej czy szkolnej.
Aktualnie nie ma określonych konkretnych ćwiczeń albo metod właściwego postępowania z dziećmi wysoko wrażliwymi. Zagadnienie to jest tak naprawdę ciągle w sferze badań specjalistów, dlatego trudno mówić o „jedynym słusznym” postępowaniu. Istnieją jednak konkretne metody rozwojowe i terapeutyczne, które mogą sprawdzić się w przypadku dzieci wysoko wrażliwych. Na przykład, techniki relaksacyjne, oddechowe i medytacyjne sprawdzają się świetnie jako ćwiczenia pomiędzy kolejnymi zadaniami stawianymi przed dzieckiem w przedszkolu czy w szkole. Wprowadzanie muzyki, ćwiczenie uważności oraz nabywanie umiejętności wyciszenia się, zatrzymania „w biegu” i skupienia na tym, co tu i teraz, przynosi długofalowe korzyści. Dobrym odpoczynkiem dla dziecka po całym dniu w przedszkolu albo szkole jest wyciszenie – zabawa klockami, ciche rysowanie albo po prostu chwila samotności w pokoju.
Warto też pracować – na wszystkich frontach – przedszkolno-szkolno-domowym, aby pokazać dziecku, że nie jest gorsze od innych.
