Pandemia COVID-19 spowodowała, że polscy uczniowie spędzili w domu najwięcej czasu w całej Europie. Od marca 2020 r. do maja 2021r. nauka odbywała się głównie w trybie nauczania zdalnego. MEiN podjęło decyzję o powrocie uczniów do nauczania tradycyjnego, nauczania stacjonarnego. Decyzja ta wywołała dwojakie reakcje. Z jednej strony wskazuje się korzyści dla uczniów, z drugiej wskazuje pewne niebezpieczeństwa. Zwolennicy powrotu do szkół do korzyści zaliczają chociażby konieczność wyjścia z domu i odejście od ekranu komputera, powrót do relacji rówieśniczych, wzbudzenie motywacji do działania. Są też przeciwnicy tego rozwiązania. Warto zwrócić uwagę nie tylko na głosy i opinie dorosłych, ale też posłuchać uczniów. Na koniec kwietnia b.r. ponad 400 000 osób podpisało petycję do ministra ( petycję przygotowała nieformalna grupa młodzieży ,,Protest Uczniowski”), w której nawołują, by nauka stacjonarna rozpoczęła się od września 2021 r. Kontestujący powrót do szkoły według zamysłu ministerialnego nazywają wprost swoje lęki i obawy. Wyrażają między innymi strach przed odpytywaniem, sprawdzaniem, ocenianiem, egzekwowaniem wiedzy
Jaka jest kondycja uczniów? Na to pytanie odpowiadają liczne raporty, ale też obserwacje nauczycieli, rodziców, dyrektorów szkół, rozmowy z uczniami, informacje zbierane przez szkolnych specjalistów. Pozyskana wiedza wskazuje, że czas izolacji społecznej odcisnął piętno na kondycji fizycznej i psychicznej uczniów. Sprzyjał podejmowaniu zachowań ryzykownych, zagrażających ich zdrowiu, niejednokrotnie tworzył lub pogłębiał istniejące problemy.
Zatem na pierwszym miejscu w pracy nauczycieli i wychowawców powinny się znaleźć sprawy dotyczące dobrostanu uczniów, podtrzymywania dobrych relacji, dbałości o bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne. Warto wprowadzić w szkole okres adaptacyjny, który pozwoli uczniom łagodnie wejść w stacjonarny tryb nauczania, przypomnieć zasady obowiązujące w szkole, może odejść od dzwonków, zadawania prac domowych, kartkówek, sprawdzianów, testów. Zamiast oceniania wyrażanego cyframi w większym stopniu stosować elementy oceniania kształtującego i informację zwrotną. Może wykorzystać ten czas na budowanie jeszcze bardziej niż dotychczas pozytywnych relacji z uczniami i ich rodzicami, szkoła bezpieczna i przyjazna nie tylko jako dobrze brzmiący truizm. Nauczyciele są zobowiązani do realizacji podstawy programowej, ale może nie zamiast, lecz równocześnie uczyć radzenia sobie z niepewnością, zaproponować uczniom ćwiczenia i zajęcia pozwalające im na odreagowanie napięć i stresów podczas zajęć edukacyjnych. Pomysłów może być wiele, nauczyciele z pewnością kreatywnie i odpowiedzialnie podejdą do pracy z uczniami w ostatnich tygodniach nauki w roku szkolnym 2020/2021. Cel działań na najbliższy czas to ulżenie uczniom i pokazanie, że przyjazna szkoła i życzliwi nauczyciele na nich czekają.
17 maja 2021 r. MEiN opublikowało wytyczne dotyczące działań skierowanych do uczniów i rodziców oraz kadry pedagogicznej po powrocie do szkół i placówek:
- Rekomendacje dla kadry pedagogicznej szkół i placówek:
- Zorganizowanie spotkania kadry pedagogicznej (niezwłocznie) w celu ustalenia wspólnych działań skierowanych do uczniów i rodziców w celu rozpoznania problemów w sferze emocjonalnej, społecznej, fizycznej dla konkretnych oddziałów.
- Zintensyfikowanie działań podejmowanych przez wychowawców i pozostałych nauczycieli w celu rozpoznania potrzeb uczniów w zakresie budowania właściwych relacji społecznych w klasie.
- Zintegrowanie działań profilaktycznych wynikających z programu profilaktyczno-wychowawczego z działaniami przeciwdziałającymi COVID-19 i promującymi zdrowie.
- Ustalenie sposobów diagnozowania osiągnięć uczniów ukierunkowanych głównie na zaprojektowanie działań wspomagających, bez nadmiernego stosowania klasycznych sposobów sprawdzania wiedzy i umiejętności.
- Zwrócenie uwagi na eliminowanie lęku, poczucia zagrożenia spowodowanego nadmiernym obciążeniem związanym np. z przygotowywaniem się do sprawdzianów czy obawą przed porażką w grupie rówieśniczej.
- Zaprojektowanie cyklu działań integrujących z uwzględnieniem propozycji zgłaszanych przez uczniów i rodziców, z możliwością włączenia w te działania psychologa, pedagoga , terapeuty.
- Określenie zadań pedagogów, psychologów i innych specjalistów zatrudnionych w szkole dotyczących wsparcia nauczycieli, wychowawców w zakresie diagnozowania sytuacji wychowawczej w każdej klasie.
- Ustalenie zakresu modyfikacji programów wychowawczo-profilaktycznych.
- Przestrzeganie zasady „nierozliczania” uczniów z zeszytów, zeszytów ćwiczeń, w których wykonywały zadania podczas pracy zdalnej.
- Określenie potrzeb nauczycieli w zakresie doskonalenia zawodowego w związku z nowymi wyzwaniami (w zakresie dydaktyki i wychowania).
- Stworzenie warunków do jeszcze większej aktywności samorządu uczniowskiego.
- Wzmocnienie roli wolontariatu szkolnego – organizacja samopomocy koleżeńskiej.
- Podjęcie stałej współpracy z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi.
- Zgłoszenie Ośrodkom Doskonalenia Nauczycieli zapotrzebowania na szkolenia kadry pedagogicznej z uwzględnieniem zdiagnozowanych potrzeb.
- Działania skierowane do uczniów:
- Rozpoznanie indywidualnych potrzeb uczniów w zakresie wsparcia psychologiczno-pedagogicznego oraz podjęcie adekwatnych do zdiagnozowanych potrzeb działań.
- Rozpoznanie indywidualnych potrzeb edukacyjnych oraz trudności uczniów w przyswajaniu wiedzy i umiejętności w zakresie danego przedmiotu powstałych w czasie nauki zdalnej.
- Dostosowanie tematyki zajęć z wychowawcą do zdiagnozowanych potrzeb uczniów.
- Modyfikacja realizowanego programu nauczania, metod i form pracy do zdiagnozowanych potrzeb i możliwości uczniów.
- Realizacja podstawy programowej:
- ograniczenie wprowadzania nowych treści z podstawy programowej w przypadku zajęć edukacyjnych, które będą kontynuowane w roku szkolnym 2021/2022,
- umożliwienie uczniom dokonania weryfikacji ich wiedzy przez organizację:
- poprawkowych sprawdzianów wiedzy jedynie z przedmiotów kończących się w danej klasie,
- sprawdzianów diagnostycznych, które nie są na ocenę,
- sprawdzianów na prośbę ucznia/uczniów zgodnie z zapisami w statucie,
- zrezygnowanie z przeprowadzania niezapowiedzianych kartkówek,
- zamieszczanie w terminarzu w dzienniku Librus terminów kartkówek,
- ograniczenie liczby przeprowadzanych kartkówek – maksymalnie trzy kartkówki w tygodniu z trzech różnych przedmiotów, maksymalnie z trzech ostatnich tematów,
- zrezygnowanie z zadawania tzw. prac domowych w klasach VIII do czasu egzaminów.
- Rozwijanie relacji interpersonalnych na poziomie nauczyciel-uczeń, uczeń-uczeń poprzez m.in.:
- częste kontakty i rozmowy nauczycieli/pedagogów z uczniami, uczniów z uczniami, np. podczas lekcji rekomendujemy przeznaczyć 15 minut na integrację oddziału klasowego,
- objęcie wsparciem osób nieśmiałych i wycofanych, docenianie każdej aktywności, angażowanie do dodatkowych zadań,
- podejmowanie działań integrujących zespół klasowy, np. obchody urodzin, aktywne przerwy śródlekcyjne,
- organizowanie częstych wyjść klasowych.
- Uruchomienie stałych dyżurów/konsultacji specjalistów dla uczniów.
- Współpraca z rodzicami/opiekunami:
- Pozyskanie od rodziców informacji dotyczącej potrzeb, niepokojów, obaw uczniów w związku z powrotem do szkoły.
- Podjęcie stałej współpracy z rodzicami w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej uczniom zgodnie ze zdiagnozowanymi potrzebami.
- Uruchomienie stałych dyżurów/konsultacji specjalistów.
- Zorganizowanie warsztatów zwiększających świadomość rodziców/opiekunów w zakresie problemów zdrowia psychicznego dzieci/uczniów powstałych w skutek izolacji społecznej.
- Zorganizowanie szkoleń dla rodziców dotyczących spraw wychowawczych, stanów emocjonalnych, pokonywania lęku m.in. przed brakiem akceptacji w grupie, stresu, budowania na nowo relacji interpersonalnych.
Poza ww. rekomendacjami w wytycznych na stronie ministerstwa są:
- Wymagania w zakresie działalności poradni psychologiczno-pedagogicznych
- Ustalenia dla kuratorów oświaty
Źródło: www.mein.gov.pl
