Zgodnie z obowiązującym prawem pomoc psychologiczno-pedagogiczna organizowana w przedszkolach, szkołach i placówkach oparta jest na rozpoznaniu potrzeb naszych wychowanków, poziomu ich rozwoju emocjonalnego, psychospołecznego, możliwości, mocnych stron oraz przyczyn ewentualnych niepowodzeń edukacyjnych czy też trudności w funkcjonowaniu. Pochylamy się nad uczniami, którzy z różnych przyczyn wsparcia i pomocy pedagogów oraz specjalistów potrzebują.
Wśród nich wyróżnia się grupa dzieci i młodzieży z przewlekłymi chorobami oraz niepełnosprawnościami. Jest to corocznie powiększająca się liczba w szkołach integracyjnych czy ogólnodostępnych. A w zawiązku z ostatnimi – dramatycznymi w skutkach – pandemicznymi wydarzeniami, pojawiają się dotychczas mało znane zaburzenia i choroby np. psychiczne.
Mogą one dotknąć każdego człowieka, niezależnie od jego wieku i płci. Niezwykle trudno je zdiagnozować ze względu na nieswoiste objawy. Gdy zachowanie naszego wychowanka nas niepokoi, najlepiej aby wraz z rodzicami udał się po poradę do specjalisty. Im wcześniej wykryta choroba psychiczna, tym większa szansa na jej wyleczenie. A często to właśnie w szkole – nauczyciele, profesjonaliści w zakresie wychowania, potrafią zwrócić uwagę na różne – niewłaściwe dla młodego człowieka zachowania – różniące się od rówieśników, mające negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie oraz inne od dotychczas wykazywanego. Choroby psychiczne to ogólne określenie zaburzeń o podłożu psychicznym, które utrudniają funkcjonowanie w środowisku, powodują cierpienie i mają negatywny wpływ na relacje międzyludzkie. Często osoby chore – szczególnie zaś dzieci i młodzież, nie zdają sobie sprawy ze swoich dolegliwości, obawiając się nawet rozmowy na ten temat z kimkolwiek. A zaburzenia psychiczne miewają różne podłoże. Mogą je wywoływać np.:

• czynniki genetyczne,
• zaburzenia w ilości neuroprzekaźników,
• uraz bądź choroby mózgu,
• substancje narkotyczne czy psychoaktywne,
• traumatyczne zdarzenia życiowe,
• czynniki środowiskowe.

Choroby i zaburzenia psychiczne mogą pojawić się w różnym wieku. Niektóre, takie jak autyzm lub zaburzenia osobowości, można zauważyć już w latach dziecięcych. Inne, takie jak schizofrenia bądź choroba dwubiegunowa, dotykają starszej młodzieży lub ludzi dorosłych. Niektóre rodzaje chorób psychicznych są niezależne od naszego trybu życia, natomiast na pojawienie się innych mamy wpływ. Bardziej narażone na choroby psychiczne są osoby, które prowadzą niehigieniczny tryb życia, nadużywają alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. Nie bez znaczenia są też czynniki środowiskowe. Mogą to być szykany, przemoc, w tym szczególnie dotkliwa ta w wirtualnej rzeczywistości ze strony rówieśników lub funkcjonowanie w dysfunkcyjnej rodzinie, która nie zaspokaja podstawowych potrzeb dziecka.
   Po co o tym przypominamy? Aby zwrócić uwagę mądrych dorosłych – pedagogów – na ogrom problemów, z jakimi mogą borykać się nasi uczniowie, w tym również dzieci – często zupełnie niezawinionych a dezorganizujących im życie i szkolną codzienność.
A czy powinniśmy poszerzać wiedzę na ten temat? Czy powinniśmy szeroko otwierać oczy na wszelkie niepokojące przejawy? Oczywiście – to także zadanie szkoły. Wystarczy zajrzeć do Ustawy o opiece zdrowotnej nad uczniami. Jeśli w szkole są uczniowie przewlekle chorzy (a choroby psychiczne mają właśnie taki skomplikowany, przewlekły charakter) to rada pedagogiczna ma obowiązek się edukować w tym zakresie. Przytoczmy tu art. 22 z wyżej wspomnianego aktu prawnego: dyrektor szkoły zapewnia pracownikom szkoły szkolenia lub inne formy zdobycia wiedzy na temat sposobu postępowania wobec uczniów przewlekle chorych lub niepełnosprawnych, odpowiednio do potrzeb zdrowotnych uczniów.
Czy to trudne? Tak. Czy to wymaga zaangażowania, dodatkowego czasu, wysiłku i empatii? Tak. Ale jakże często zwrócenie uwagi na pierwsze objawy, pozwoli naszym wychowankom rozpocząć leczenie, trafić do specjalisty i być może będzie miało wpływ na ich dalsze życie.