Niedawno przypominaliśmy Państwu na naszej stronie podstawowe regulacje dotyczące organizacji nauki uczniów cudzoziemskich oraz uczniów narodowości polskiej powracających z zagranicy. Dziś proponujemy bliższe przyjrzenie się tej tematyce, ale z innej – nieformalnej strony.

Zacznijmy od oczywistych zadań, jakie ciążą na szkole, która przyjmuje ucznia cudzoziemskiego, szczególnie zaś ucznia z doświadczeniem migracji. Są to działanie związane z zapewnieniem bezpieczeństwa, wsparcie uczniów w akceptacyjnym przyjęciu w środowisku rówieśników, w nowej szkole, w nowej klasie. Ponadto pomoc w odnalezieniu się w nowej sytuacji, znalezieniu swego miejsca, roli jaką może odegrać w nowym środowisku oraz pomoc w poznaniu nowego języka
i kultury.

Nawet jeżeli bariera językowa nam to utrudnia, trzeba pamiętać, że uczeń z doświadczeniem migracyjnym potrzebuje podstawowych informacji na temat:

• książek i przyborów, które powinien posiadać oraz stroju wymaganego w szkole, np. na zajęciach sportowych;
• planu lekcji, zajęć obowiązkowych i nieobowiązkowych;
• zasad panujących w szkole, dotyczących m.in.: zmiany obuwia, usprawiedliwiania nieobecności, zwolnień z lekcji, organizacji lekcji, organizacji przerw, organizacji zajęć pozalekcyjnych, posiłków (stołówka), wycieczek, wyjść edukacyjnych, ważnych szkolnych uroczystości, życia uczniowskiego;
• kultury naszego kraju (ze szczególnym uwzględnieniem zasad i norm obowiązujących w rzeczywistości otaczającej ucznia migranta oraz tradycji przestrzeganych w szkole, których dziecko z innego kraju może nie znać, typu: ślubowania uczniowskie, mikołajki);
• wymagań edukacyjnych dostosowanych do możliwości (co będzie od ucznia wymagane, w jaki sposób powinien to wykonać, jak będzie to oceniane, co powinien zrobić, jeśli czegoś nie rozumie).

Warto przygotować tzw. pakiety powitalne w różnych językach, gdzie znajdą się podstawowe informacje.

Uczeń cudzoziemski/obcojęzyczny to uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych. Należy więc dostosować wymagania do jego możliwości, stwarzając warunki do edukacji i rozwoju. Aby móc dalej z nim właściwie pracować konieczne jest zaplanowanie uczniowi odpowiedniego wsparcia edukacyjnego dostosowanego do jego aktualnych możliwości (językowych i intelektualnych) na podstawie wieloaspektowej diagnozy. Warto podkreślić, iż uczeń ten będzie miał w pewnych obszarach prawdopodobne trudności np. dotyczące sprawności językowych, głównie czytania i pisania, nieznajomość kontekstu społecznego i kulturowego, innej „wiedzy powszechnej” a także różnice w obowiązujących programach nauczania rożnych przedmiotów.

Zapewne w wielu przypadkach rodzice tych uczniów nie stanowią dla swoich dzieci wsparcia. Sami są często zagubieni w machinie biurokratycznych procedur i dokumentów, bez znajomości języka polskiego. To szkoła winna często wesprzeć takiego rodzica, przygotowując rzetelne i czytelne informacje dotyczące m.in.

• polskiego systemu edukacji: typy szkół, zasady rekrutacji, prawo do bezpłatnej nauki;
• organizacji pracy szkoły: kalendarz roku szkolnego, przedmioty nauczania, nauczanie języka polskiego jako drugiego (bezpłatne dodatkowe zajęcia z języka polskiego i ewentualnie innych przedmiotów przysługujące uczniom – cudzoziemcom na mocy ustawy); zajęcia pozalekcyjne, wycieczki, świetlica szkolna, stołówka;
• zasad opieki medycznej w szkole, jeżeli taka jest dostępna;
• tygodniowego planu zajęć w szkole oraz wymagań szkoły wobec dziecka (zadania domowe, ubiór, szkolny regulamin, oczekiwania, wyjaśnienie zasad usprawiedliwiania nieobecności i zwalniania dziecka z zajęć);
• książek, zeszytów, przyborów, stroju sportowego, obuwia na zmianę, które powinni zakupić swojemu dziecku (czasem wraz z podpowiedzią, gdzie można je kupić);
• zasad udzielania pomocy materialnej (np. na zakup podręczników) lub innej formy wsparcia (np. bezpłatne obiady, dofinansowanie udziału dziecka w wycieczkach);
• terminów i zasad organizacji zebrań z rodzicami;
• możliwości kontynuowania edukacji dziecka w zakresie języka rodzimego i wyznawanej religii;
• zasad wyrabiania i używania legitymacji szkolnej;
• zasad wyrabiania i stosowania numeru PESEL;

Jak wynika z powyższego wyliczenia, to nie tylko informacje wprost związane z nauką dziecka w szkole. Jednak ich przedstawienie i często realna pomoc w „załatwieniu” wielu z nich, służy dobru dziecka i lepszej współpracy z jego opiekunami.