Sytuacja kryzysowa dla szkoły oznacza, że wskutek zaistnienia wydarzenia, które określamy jako kryzysowe, pojawiają się sprzeczne informacje na ten temat, jest zbyt mało czasu na planowe działanie, zbyt duże zainteresowanie mediów, przynajmniej w początkowej fazie – chaos, a osoby zarządzające szkołą muszą podejmować trudne i ryzykowne decyzje pod silną  presją, nie mając dostatecznych informacji i wsparcia.

Przygotowanie do sytuacji kryzysowej nie oznacza w żadnym wypadku jednorazowej mobilizacji sił  w oczekiwaniu na najgorsze. Przygotowanie jest procesem obejmującym planowanie, trening oraz działanie w sytuacji zagrożenia. W większości sytuacji drastycznych pierwszeństwo działania na terenie szkoły będzie miała Policja, Straż  Pożarna i służby ratownicze. Dopiero po usunięciu  źródeł  największego zagrożenia przyjdzie czas na samodzielne działania personelu szkoły w kierunku redukcji skutków zdarzenia kryzysowego. Pracownicy szkoły powinni uczestniczyć  aktywnie w działaniach kryzysowych udzielając niezbędnej pomocy służbom interweniującym na miejscu zdarzenia   i pamiętając,  że prawdziwa sytuacja kryzysowa może rozpocząć  się  po ustąpieniu największego zagrożenia, kiedy opadają  ekstremalnie silne emocje, ale całe zdarzenie   w umysłach uczestników i świadków „trwa” utrzymując poczucie zagrożenia i niepewności. Poniższe wskazówki, pozwolą przygotować się na kryzys każdej radzie pedagogicznej:

Skorzystaj ze swojej wiedzy i doświadczenia dotyczącego sytuacji kryzysowych wśród dzieci i młodzieży. Weź pod uwagę wiek dzieci oraz wpływy kulturowe i środowiskowe.

Przeanalizuj aktualną sytuację i zastanów się, jakie zagrożenia są najbardziej prawdopodobne., biorąc pod uwagę umiejscowienie placówki, środowisko, zasoby ludzkie o relacje w gronie, zaangażowanie wychowawcze pracowników, współprace z rodzicami i przyczyny ewentualnych konfliktów. Rzecz jasna kryzysy związane z wypadkami i katastrofami (wypadki komunikacyjne, pożary) mogą zdarzyć się właściwie zawsze i wszędzie, dlatego radzimy założyć możliwość ich wystąpienia w każdej szkole. Istnieją jednak inne sytuacje kryzysowe, jak próby samobójcze, występowanie przemocy czy śmierć bliskiej osoby. Jeśli w szkole zdarzały się próby samobójcze uczniów, weź pod uwagę, że w związku ze zjawiskiem naśladownictwa mogą się one powtórzyć.

Warto zatem zgromadzić wiedzę o dotychczasowych sytuacjach kryzysowych w danej szkole.  Zawsze wsłuchaj się uważnie w opinie i weź pod uwagę obserwacje nauczycieli, dyrekcji, uczniów i rodziców.

Zastanów się, jaki przebieg i konsekwencje mogą mieć potencjalne sytuacje kryzysowe. W radzie pedagogicznej wspólnie przeanalizujcie  istniejące w szkole procedury (np. na wypadek pożaru, ataku terrorystycznego) i starajcie się, by wszystkie nowe plany były z nimi zgodne. Jako dyrektor szkoły powołaj odpowiednie osoby do odpowiednich zespołów kryzysowych – wykorzystaj zasoby i mocne strony każdego pracownika. Upewnij się, że każdy zna swoje miejsce i rolę, co oczywiście należy wielokrotnie przećwiczyć i sprawdzić. Nie bez przyczyny robimy obowiązkowo co jakiś czas próbną ewaluację szkoły. Grono pedagogiczne może mieć ograniczoną wiedzę na temat kryzysu i interwencji kryzysowej. Pomóż im zrozumieć tę problematykę, organizuj spotkania, szkolenia, warsztaty. Wiedza to nie wszystko, dlatego dbaj o rozwijanie kompetencji w zakresie interwencji kryzysowej. Miej świadomość własnych ograniczeń, doszkalaj się i szukaj wsparcia. Doceń znaczenie informacji. Wiedza zmniejsza lęk, dlatego zawsze dbaj o to, by uczestnicy sytuacji kryzysowej byli dobrze poinformowani o aktualnej sytuacji. Dbaj o pozytywną atmosferę i dobrą współpracę.

Pamiętaj, że kadra w szkole się zmienia – przybywają nowi nauczyciele – dla nich też znajdź czas na przeszkolenie i zapoznanie z procedurami. Przeanalizuj dotychczasowe interwencje i wyciągnij z nich wnioski. Zastanów się jak usprawnić działania i zadbać o bezpieczeństwo. Dbaj o współpracę z innymi instytucjami, również pozarządowymi. Jej brak może utrudniać interwencje. Przy tym pamiętaj o różnicach kulturowych i zawsze bierz je pod uwagę w kontakcie z przedstawicielami innych narodowości czy to wśród uczniów, czy nauczycieli lub rodziców.

Stawiaj na wcześniejsze dobre relacje z mediami, informując je poprzez własnego rzecznika o tym co w szkole się dzieje – dobrego, ciekawego, pożytecznego. Na trudną sytuację jak znalazł – wytypuj do tych kontaktów jedna osobę, spokojną, zrównoważoną, która w kryzysowej sytuacji nie straci głowy i tylko ją upoważnij do publicznych wypowiedzi i komentarzy.

W kryzysie zawsze warto mówić spójnie jednym głosem.

To garść przydatnych wskazówek – szczególnie ważna dla dyrektora. Pamiętaj, że kryzysu nie da się przewidzieć i uniknąć. Można jednak nim zarządzać.