Umiejętność samodzielnego uczenia się jest niezbędna, niezwykle cenna w szkole i w    przyszłości. Od niej zależy  sukces zawodowy w dynamicznie zmieniającym się świecie. Staje się oczywiste, że szkoła nie może już wyposażyć w umiejętności i wiedzę, które wystarczą do końca życia. Wciąż jednak nie ulega wątpliwości, że podstawową, ogólną wiedzę przekazywać uczniom trzeba – by była bazą dla dalszego kształcenia. Na pierwszy plan wybija się jednak umiejętność uczenia się. Rozwijanie jej w coraz większym stopniu powinno być priorytetem szkoły: aby uczniowie osiągali lepsze wyniki w nauce, ale też byli w stanie efektywnie uczyć się, odnosić edukacyjne i zawodowe sukcesy, a także podnosić poziom swoich kompetencji przez całe życie. Zgodnie z zapisami Zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. umiejętność uczenia się jest definiowana jako „zdolność konsekwentnego i wytrwałego uczenia się, organizowania własnego procesu uczenia się, w tym poprzez efektywne zarządzanie czasem i informacjami, zarówno indywidualnie, jak i w grupach”. Dalej zapisano:  „Kompetencja ta obejmuje świadomość własnego procesu uczenia się i potrzeb w tym zakresie, identyfikowanie dostępnych możliwości oraz zdolność pokonywania przeszkód w celu osiągnięcia powodzenia w uczeniu się. Kompetencja ta oznacza nabywanie, przetwarzanie i przyswajanie nowej wiedzy i umiejętności, a także poszukiwanie i korzystanie ze wskazówek.’’

 Umiejętność uczenia się  jest złożona. W jej skład wchodzą:  trwałe przyswajanie wiedzy, wytrwałość, systematyczność, planowanie, stawianie celów, odraczanie nagrody oraz niwelowanie rozproszeń. Wymaga zaangażowania i opanowania technik uczenia się. 

Instytut Badań Edukacyjnych  przygotował vademeca dla nauczycieli i nauczycielek, które będą doskonałym wsparciem w przygotowaniu uczniów do nabycia umiejętności efektywnego uczenia się. Są już dostępne do pobrania na stronie IBE następujące publikacje:

• ,,Jak wspierać uczniów w samodzielnym uczeniu się? Vademecum dla nauczycieli klas I – III’’;
• ,,Jak wspierać uczniów w samodzielnym uczeniu się? Vademecum dla nauczycieli klas IV- VIII’’;
• Jak wspierać uczniów w samodzielnym uczeniu się? Vademecum dla nauczycieli szkół ponadpodstawowych’’.

Na stronie Instytutu, poinformowano, że ,,vademeca powstały w oparciu o polskie i międzynarodowe badania naukowe dotyczące efektywnego uczenia się oraz sprawdzone praktyki edukacyjne. Przygotowali je wspólnie eksperci z Instytutu Badań Edukacyjnych, nauczyciele praktycy z Centrum Edukacji Obywatelskiej oraz badacze z Uniwersytetu SWPS.’’ Publikacje zawierają:

• omówienie podstaw prawnych dotyczących zmian w zadawaniu prac domowych oraz mechanizmów i uwarunkowań  uczenia się;
• konkretne informacje i wskazówki, jak wspierać uczniów i uczennice w tym, żeby chcieli i potrafi samodzielnie się uczyć;
• omówienie sześciu strategii uczenia się, które wg badań są najskuteczniejsze;
• porady dotyczące planowania lekcji, żeby uczniowie uzyskali, jak najwięcej korzyści;
• omówienie zagadnień związanych z udzielaniem informacji zwrotnej;
• omówienie zagadnień dotyczących motywowania uczniów. 

W vademecach zawarto także scenariusze zajęć z uczniami, przykłady prac domowych, różne pomysły i przykłady z praktyki szkolnej. 

Instytut zapowiada kolejne vademeca: dla uczniów, dla dyrektorów szkół oraz dla rodziców:  

• ,,Jak się uczyć przyjemnie i efektywnie? Vademecum dla uczniów klas I–III’’;
• ,,Jak się uczyć przyjemnie i efektywnie? Vademecum dla uczniów klas IV–VIII’’; 
• ,,Jak się uczyć przyjemnie i efektywnie? Vademecum dla uczniów szkół ponadpodstawowych’’; 
• ,,Jak wspierać uczniów i nauczycieli w organizacji i monitorowaniu samodzielnego uczenia się uczniów? Vademecum dla dyrektorów’’;
• ,,Jak wspierać dziecko i nastolatka w samodzielnym uczeniu się? Vademecum dla rodziców uczniów’’.

Źródło:

• ibe.edu.pl
• ore.edu.pl
• Zalecenie Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie