Od 16 grudnia 2021 roku  można zapoznać się z projektem rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającym  rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia. Projekt  przewiduje zmiany w załączniku nr 1 i 3 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz. U. poz. 467, z późn. zm.)

Przedmiot historia i teraźniejszość będzie nauczany tylko w zakresie podstawowym.

Zaproponowano zmiany w załącznikach 1 i 3 obejmujące:

• podstawę programową kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum – polegające na:
• zmianie podstawy programowej przedmiotu historia, w tym wydłużeniu narracji historycznej o okres 2004-2015 (zakres podstawowy i rozszerzony) z jednoczesną redukcją wybranych zagadnień historycznych w ramach poszczególnych epok,
• zastąpieniu podstawy programowej przedmiotu wiedza o społeczeństwie (zakres podstawowy) podstawą programową przedmiotu historia i teraźniejszość (zakres podstawowy),
• zmianie podstawy programowej przedmiotu wiedza o społeczeństwie (zakres rozszerzony); zmiany w tym zakresie wiążą się zastąpieniem przedmiotu wiedza o społeczeństwie (zakres podstawowy) przedmiotem historia i teraźniejszość (zakres podstawowy), ale również nową koncepcją przedmiotu;
• podstawę programową kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły II stopnia dla uczniów będących absolwentami ośmioletniej szkoły podstawowej – polegające na zastąpieniu podstawy programowej przedmiotu wiedza o społeczeństwie podstawą programową przedmiotu historia i teraźniejszość.

Rozporządzeniu przyświeca idea, że bezpośrednia kontynuacja (po klasie VIII szkoły podstawowej) w szkołach ponadpodstawowych: w liceum ogólnokształcącym i technikum odpowiednio poszerzonego i pogłębionego kursu historii najnowszej w połączeniu z treściami z zakresu wiedzy o społeczeństwie – w formie przedmiotu ukazującego uczniom związki pomiędzy historią najnowszą a otaczającą ich rzeczywistością – powinno sprzyjać lepszej znajomości i rozumienia przez młodzież skomplikowanych zagadnień historii najnowszej Polski i świata, jak również lepszemu przygotowaniu do świadomego i odpowiedzialnego udziału w życiu społecznym.

W podstawie programowej historii zapisano:

,,Najważniejszym celem nauczania historii jest więc poznanie polskiego dziedzictwa – kulturowego, politycznego, ustrojowego, społecznego – nie jako rzeczy zewnętrznej wobec nas, ale jako kształtującego nas dobra odziedziczonego, bez którego nie ma Polski i polskości. Chodzi również o przyswojenie przez uczniów prawdy, że jest to dziedzictwo dane i zadane, którego zachowanie i rozwój wymagał w ciągu minionych wieków mądrości i męstwa, wznawianej pracy, a niekiedy najwyższych ofiar. Nie tylko chodzi o to, by znać historyczne dziedzictwo Polski, ale i brać za nie odpowiedzialność dzisiaj i jutro, co oznacza również jego rozwijanie i twórcze wzbogacanie na miarę aktualnych wyzwań.’’

W szkole podstawowej uczeń poznawał przede wszystkim dzieje ojczyste. W podstawie programowej dla szkół ponadpodstawowych historia państwa i narodu została znacznie mocniej wpisana w historię powszechną, choć nadal, co oczywiste, wątek dziejów ojczystych pozostaje najważniejszy.

Podstawowym założeniem przy konstruowaniu podstawy programowej dla przedmiotu historia i teraźniejszość było położenie nacisku na przedstawienie dziejów Polski i świata po 1945 roku, zarówno w aspekcie zmian politycznych, społecznych, gospodarczych
i kulturowych. Zachowano linearny układ narracji chronologicznej. Jest ona wzbogacona
o wybrane zagadnienia obecne dotychczas w przedmiocie wiedza o społeczeństwie w zakresie podstawowym, chociaż przedstawione w nowej strukturze tematycznej.

Projekt podstawy programowej przedmiotu historia i teraźniejszość przewiduje więc nabycie przez uczniów podstaw wiedzy o życiu społecznym. Wymagania w tym zakresie zawarte są w pierwszym dziale treści nauczania – wymagań szczegółowych. Kolejne działy przedstawiają materiał historyczny ujęty w klasycznych ramach chronologicznych uzupełniony o zagadnienia z zakresu wiedzy o społeczeństwie, i obejmują:

• dział II – Świat i Polska w latach 1945–1956,
• dział III – Świat i Polska w latach 1956–1970
• dział IV – Świat i Polska w latach 1970–1980;
• dział V – Świat i Polska w latach 1980–1991;
• dział VI – Świat i Polska w latach 1991–2001;
• dział VII – Świat i Polska w pierwszych dwóch dekadach XXI wieku.

Obecność w działach II-VII treści nauczania – wymagań szczegółowych realizowanych dotychczas w ramach przedmiotu wiedza o społeczeństwie (zakres podstawowy), sprawia, że nowy przedmiot ma charakter interdyscyplinarny, łączący wiedzę o życiu społecznym człowieka i jego głównych instytucjach z wiedzą o dziejach najnowszych Polski i świata.

Dodatkowo, w części „Warunki i sposób realizacji’’ przedmiotów: geografia, podstawy przedsiębiorczości oraz wychowanie fizyczne wprowadzone zostały zmiany dostosowujące, wynikające z zastąpienia przedmiotu wiedza o społeczeństwie (zakres podstawowy) przedmiotem historia i teraźniejszość (zakres podstawowy).

Zakłada się, że  projekt rozporządzenia wejdzie  w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Zaproponowany termin umożliwi wydawcom składanie do Ministra Edukacji i Nauki wniosków o dopuszczenie do użytku szkolnego podręczników do nowego przedmiotu (historia i teraźniejszość). 

Proponuje się wdrożenie zmian zaproponowanych w załączniku nr 1 począwszy od roku szkolnego 2022/2023 w klasie I liceum ogólnokształcącego i technikum, i sukcesywnie w kolejnych latach – kolejne klasy. Pozostałe klasy liceum ogólnokształcącego i technikum w roku szkolnym 2022/2023 aż do zakończenia cyklu kształcenia będzie obowiązywać podstawa programowa historii oraz wiedzy o społeczeństwie w dotychczasowym brzmieniu. Przepisy odnoszą się również do wdrożenia zmian w liceum ogólnokształcącym dla dorosłych.

Źródło: legislacja.rcl.gov.pl