Pod takim tytułem ukazał się raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Zawiera bardzo interesujące wyniki badań, które obrazują funkcjonowanie uczniów i nauczycieli w czasie edukacji zdalnej. Autorzy sformułowali również rekomendacje uwzględniając perspektywę krótkoterminową, średnioterminową i długoterminową.
Jak jest? Nie sposób przytoczyć wszystkich wyników przedstawionych badań. Nie można jednak nie zauważyć, że ,,62% przebadanych uczniów postrzegało edukację online za nieefektywną w procesie uczenia się, a ponad połowa nie chciałaby kontynuować nauki zdalnej.” Badani nauczyciele w zdecydowanej większości (85%) oświadczyli, że nie mieli wcześniejszych doświadczeń w prowadzeniu edukacji zdalnej. Deklaracja nauczycieli znajduje odzwierciedlenie w ocenach uczniów, spośród których mniej niż 10% ocenia umiejętności nauczycielskie na wysokim poziomie, zaś aż 26% uznaje, że są złe.
Na podstawie zgromadzonych danych autorzy raportu opracowali wnioski. Wskazują one między innymi na brak odpowiednich kompetencji nauczycieli i uczniów w zakresie korzystania z narzędzi cyfrowych w edukacji, słabe możliwości monitorowania aktywności uczniów, pogorszenie relacji interpersonalnych, zwiększenie wysiłku rodziców, brak metodyki nauczania i oceniania uczniów online, brak prostych, dostępnych narzędzi do prowadzenia nauki zdalnej. Zdaniem autorów nauczyciele traktują najczęściej kontakt online z uczniem jako formę zadawania prac do samodzielnego wykonania, co skutkuje tym, że znacznie mniej się uczą uczniowie niezmotywowani, bez wsparcia, słabsi.

Autorzy stwierdzają, że po pandemii ,,nauka już nigdy nie będzie taka sama” i system oświaty powinien być przygotowany na straty, jakie spowodowało zdalne nauczanie. Przygotowali wykaz czynników wspierających i motywujących uczniów w trakcie zdalnego nauczania z dołączonymi zaleceniami i uwagami. Czynniki wskazane w raporcie:

• wybór narzędzia,
• materiały edukacyjne,
• relacje, atmosfera,
• precyzyjne cele i jasne zasady pracy,
• dostosowanie tempa i organizacji zajęć do potrzeb uczniów,
• ocenianie i docenianie,
• utrzymywanie kontaktu z rodzicami.

Dla rekomendacji krótkoterminowych rozważane są trzy scenariusze w zależności od rozwoju pandemii: nauczanie zdalne, hybrydowe, stacjonarne. W zaleceniach krótkoterminowych;

• wybór narzędzia,
• troska o zdrowie i bezpieczeństwo uczniów,
• wspieranie uczniów defaworyzowanych,
• monitoring uczniów.

Rekomendacje średnioterminowe:

• zdiagnozowanie strat edukacyjnych spowodowanych przez pandemię,
• zdiagnozowanie preferencji uczniowskich względem nauki w trybie online i stacjonarnym,
• zwiększenie wydatków na edukację;
• zmianę sposobu oceniania w czasie nauki zdalnej.

Rekomendacje długoterminowe:

• platformy edukacyjne,
• dostęp do infrastruktury i bariery techniczne,
• jakość cyfrowych zasobów edukacyjnych,
• modyfikacja podstawy programowej,
  • standardy edukacji online,
• modyfikacja sposobów oceniania i sprawdzania wiedzy uczniów,
• liderzy edukacji cyfrowej,
• kształcenie i ewaluacja nauczycieli,
• preferencje i potrzeby uczniów.

Źródło i cytowania:
Gajderowicz, T., Jakubowski, M. (2020), Cyfrowe wyzwania stojące przed polską edukacją, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa