„Czytanie rozwija rozum młodzieży, odmładza charakter starca, uszlachetnia w chwilach pomyślności, daje pomoc i pocieszenie w przeciwnościach.” (Marcus Tullius Cicero).
W tym roku obchodzony jest po raz 28. Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, tradycyjnie poświęcony promocji literatury i czytelnictwa, a także problematyki związanej z ochroną praw autorskich. Co roku staje się okazją do dyskusji na temat roli książki jako źródła wartości i wiedzy, a także skarbnicy dziedzictwa niematerialnego i różnorodności kulturowej oraz narzędzia dialogu.
,,Podczas Światowego Dnia Książki i Praw Autorskich, szczególnie w obecnych niepewnych czasach, musimy pielęgnować książki i bronić ich statusu jako symboli nadziei i dialogu” – takie wezwanie zamieszczono na oficjalnej stronie internetowej UNESCO.
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich proklamowany został w 1995 roku, na 28. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO i obecnie w ponad 100 krajach na całym świecie obchodzone jest święto książek i literatury.
Sama idea święta ma jednak znacznie dłuższą historię. Święto zapoczątkowano w 1926 roku z inicjatywy wydawcy z Walencji Vicente Clavel Andrésa. Data 23 kwietnia nie jest datą przypadkową. Tego dnia w 1616 roku zmarli William Szekspir – angielski poeta, dramaturg, aktor, powszechnie uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy literatury angielskiej oraz reformatorów teatru oraz Miguel de Cervantes, renesansowy pisarz hiszpański, najlepiej znany jako autor powieści ,,Przemyślny szlachcic Don Kichote z Manczy’’ i peruwiański historyk Inca Garcilaso de la Vega, z kolei 23 kwietnia 1918 roku urodził się Maurice Druon, francuski pisarz i polityk, członek Akademii Francuskiej. To również dzień narodzin albo śmierci Halldora Laxnessa, Josepa Pla i Manuela Mejia Vallejo.
23 kwietnia jest także hucznie obchodzonym w Katalonii świętem, któremu patronuje święty Jerzy. Jeszcze przed wybuchem drugiej wojny światowej narodził się zwyczaj, zgodnie z którym mężczyźni wręczali kobietom czerwone róże symbolizujące krew smoka pokonanego przez św. Jerzego. Kobiety rewanżowały się z kolei podarunkami książkowymi.
Pierwszym miastem, które otrzymało status Światowej Stolicy Książki był Madryt. Tytuł ten każdego roku UNESCO przyznaje miastom, które przygotowują najlepszy program promujący czytelnictwo.
Po Madrycie ten tytuł przypadał kolejno następującym miastom: Aleksandria (2002), New Delhi (2003), Antwerpia (2004), Montreal (2005), Turyn (2006), Bogota (2007), Amsterdam (2008), Bejrut (2009), Ljubljana (2010), Buenos Aires (2011), Erewań (2012), Bangkok (2013), Port Harcourt (2014), Incheon (2015), Wrocław (2016), Konakry (2017) i Ateny (2018). Szardża (2019), Kuala Lumpur (2020), Tbilisi (2021).
Niebagatelną rolę w promocji książki i czytelnictwa odgrywa Sieć miast kreatywnych UNESCO w dziedzinie literatury. Należą do niej dwa polskie miasta – od roku 2013 Kraków i od roku 2019 Wrocław. W tym roku w ramach obchodów święta obok tradycyjnych wydarzeń promujących książki i czytelnictwo zostały przygotowane działania związane z pomocą Ukrainie, począwszy od promocji literatury ukraińskiej, poprzez organizację spotkań autorskich, po organizację pomocy dla uchodźców, np. „Bookowisko. Wyprzedaż domowej literatury” czy też sprzedaż książek z archiwów Domu Literatury.
W tym roku status Światowej Stolicy Książki przyznano meksykańskiemu miastu Guadalajara. Od 2017 roku jest Miastem Kreatywnym UNESCO w dziedzinie sztuki mediów i jako takie jest m.in. organizatorem Międzynarodowych Targów Książki. W swojej przyszłej działalności miasto zamierza wykorzystywać zasoby kulturalne, takie jak biblioteki, czytelnie, księgarnie do realizacji programów zapobiegania przemocy, promocji praw człowieka, równości płci i kultury pokoju. Program działań związanych z książką oparty jest na trzech filarach:
1) odzyskiwaniu przestrzeni publicznych za pomocą różnego rodzaju zajęć i wydarzeń czytelniczych, organizowanych w parkach i innych miejscach publicznych;
2) wzmacnianiu więzi i spójności społecznej poprzez organizację warsztatów czytania i pisania dla dzieci;
3) budowaniu tożsamości lokalnej poprzez wzmacnianie więzi międzypokoleniowych poprzez promocję opowiadania historii i poezji ulicznej.
,,W Światowym Dniu Książki i Praw Autorskich UNESCO zachęca uczniów, nauczycieli, czytelników z całego świata, a także wydawców i bibliotekarzy – nas wszystkich, do dzielenia się pasją do literatury i wyrażania miłości do czytania za pośrednictwem stron w mediach społecznościowych, takich jak np.: #WorldBookDay
Szczególnego znaczenia nabiera także sieć bibliotek cyfrowych, dająca dostęp do milionów książek, w tym także literatury fachowej, niezbędnej do pracy – bez wychodzenia z domu. Jedną z najwcześniej powstałych jest zainicjowana przez UNESCO i Bibliotekę Kongresu USA Światowa Biblioteka Cyfrowa (World Digital Library), pozwalająca sięgnąć bezpłatnie po ponad 19 tysięcy materiałów z ponad 200 krajów’’ – napisano na stronie unesco.pl
Na stronie Ośrodka Rozwoju Edukacji jest także zaproszenie do korzystania z zasobów Medioteki Edukacyjnej Ośrodka Rozwoju Edukacji: ,, Zbiory Medioteki obejmują następujące dziedziny wiedzy: psychologia, pedagogika, socjologia, wychowanie, zarządzanie, językoznawstwo, bibliotekoznawstwo i inne. Można tu znaleźć poradniki, przewodniki metodyczne, wybrane podręczniki, programy nauczania i czasopisma edukacyjne, a także materiały dotyczące poszczególnych reform edukacji’’.
,,Książka to mędrzec łagodny i pełen słodyczy, który puste życie napełnia światłem, a puste serca wzruszeniem’’ napisał K. Makuszyński.
Źródła:
- unesco.pl/kultura
- śwaiatowydzienksiazki.pl
- wnp.pl
- msn.pl
- ore.edu.pl
- literatura.wroclaw.pl
