Od 1 września 2025 r. po nowelizacji Karty Nauczyciela  wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje za przydzielone i zrealizowane godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych.

 Wyjątki od tej zasady stanowią, że  wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje również w przypadku, gdy:

1. nauczyciel zamiast przydzielonych godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych zrealizował w tym samym dniu przydzielone godziny zajęć opiekuńczych lub wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów;
2. niezrealizowanie przez nauczyciela przydzielonych godzin zajęć indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania,  nastąpiło z przyczyn niedotyczących nauczyciela, a nauczyciel był gotów do realizacji tych zajęć.

Przyjęcie nowych rozwiązań w zakresie wynagradzania za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe spotkało się z negatywnym odbiorem nauczycieli wielu szkół.

Wychodząc naprzeciw postulatom nauczycieli, 4 listopada 2025 r. grupa posłów wniosła w Sejmie projekt ustawy o zmianie ustawy Karta Nauczyciela.

W projekcie przewidziano nowe rozwiązania w zakresie prawa do wynagrodzenia za niezrealizowane godziny ponadwymiarowe. Wynagrodzenie takie ma przysługiwać, jeżeli:

• niezrealizowanie przez nauczyciela przydzielonych godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych nastąpiło z przyczyn niedotyczących nauczyciela;
• nauczyciel był gotów do realizacji tych zajęć.

W  projekcie zmian w Karcie Nauczyciela przyjęto następujący zapis:

„3e. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługuje również w przypadku, gdy niezrealizowanie przez nauczyciela przydzielonych godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych nastąpiło z przyczyn niedotyczących nauczyciela, a nauczyciel był gotów do realizacji tych zajęć.’’
Jako przykłady takiej gotowości w uzasadnieniu podano:

• nieobecność ucznia na zajęciach, które są z nim prowadzone indywidualnie;
• wyjazd klasy na wycieczkę;
• wyjście klasy na wydarzenie poza szkołą.

Warunkiem zachowania prawa do wynagrodzenia jest pozostawanie nauczyciela w tym czasie w gotowości do realizacji tych zajęć. W czasie, w którym nauczyciel, z przyczyn jego niedotyczących, nie będzie realizował godzin ponadwymiarowych, będzie mógł mieć przydzielone do realizacji różne zajęcia z uczniami lub na ich rzecz.

Inna propozycja dotyczy przydziału doraźnych zastępstw. W nowelizacji wskazano, że przydzielenie takich zastępstw będzie mogło nastąpić w czasie, w którym nauczyciel z przyczyn dotyczących szkoły w danym dniu nie mógłby zrealizować zajęć wynikających nie tylko z pensum, ale też z godzin ponadwymiarowych. W takim przypadku nauczyciel otrzyma wynagrodzenie nie za doraźne zastępstwo, ale za godziny ponadwymiarowe.

Więcej szczegółów w projekcie ustawy.

Proponuje się, aby ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2026 r. Projektowane przepisy będą miały zastosowanie do ustalania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe przypadające do realizacji począwszy od dnia wejścia w życie ustawy. Tak stanowił projekt poselski. Jednak Sejm 440 głosami przyjął Ustawę z dnia 21 listopada 2025 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela z uwzględnieniem poprawek i uchwalił, że:
,,Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przypadające do realizacji w okresie od dnia 1 września 2025 r. do dnia 31 grudnia 2025 r., przysługujące nauczycielowi na podstawie ust. 1, wypłaca się do dnia 6 lutego 2026 r.’’

Art. 3 ww. ustawy wskazuje, że: przepis art. 35 ust. 3e, czyli nowa zasada dotycząca wypłaty wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe w sytuacjach, gdy lekcje się nie odbyły z przyczyn niedotyczących nauczyciela, a nauczyciel był gotów do ich realizacji:

• obowiązuje formalnie od 1 stycznia 2026 r.
• ale z mocą wsteczną od 1 września 2025 r.

Nowe zasady mają działać wstecz, ale dopiero wtedy, kiedy ustawa wejdzie w życie, czyli 1 stycznia 2026 r. Do 31 grudnia 2025 r. wypłaty za godziny ponadwymiarowe i doraźne zastępstwa wypłacane są jeszcze zgodnie z przepisami obowiązującymi na dzień 1 września br.

Ustawa trafi jeszcze do Senatu i Prezydenta RP.

Źródło:

• sejm.gov.pl
• ustawa o zmianie ustawy Karta Nauczyciela – projekt z 4.11.2025 r.
• Druk nr 1977 z 18 listopada 2025 r.