W wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów udostępniono projekt ustawy o wygaszeniu rozwiązań wynikających z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw – numer UD345. Celem projektowanej ustawy jest ujednolicenie systemu wsparcia dla wszystkich, podlegających ochronie czasowej, dostosowanie przepisów do nowego etapu sytuacji migracyjnej oraz przejście z rozwiązań nadzwyczajnych do systemowych.

W uzasadnieniu projektu podkreślono, że po prawie czterech latach sytuacja uchodźców w Polsce jest bardziej stabilna, a instytucje publiczne i samorządy nauczyły się obsługiwać nowoprzybyłych cudzoziemców w ramach zwykłych procedur. Większość uchodźców znalazła zatrudnienie, ich dzieci uczęszczają do szkół i zintegrowały się z polskimi uczniami. Dlatego dalsze utrzymywanie ustawy, zawierającej rozwiązania specjalne, może tworzyć ryzyko nierównego traktowania w relacjach do ogólnego reżimu prawa dla cudzoziemców.

Przypomniano również, że ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa wprowadziła nadzwyczajne instrumenty prawne i organizacyjne, służące szybkiej rejestracji i potwierdzaniu legalności pobytu, dostępu do niezbędnych usług publicznych oraz zmniejszenia wydatków, jakie pociągałoby za sobą korzystanie z obowiązujących przepisów, które nie były przystosowane do napływu tak ogromnej liczby uchodźców w tak krótkim czasie. Ustawa została uchwalona w trybie interwencyjnym i jako rozwiązanie tymczasowe, stanowiła skuteczną reakcję na bezprecedensowy napływ uchodźców spowodowany agresją Federacji Rosyjskiej na Ukrainę.

Chociaż ostateczny kształt  projektu powstanie po uzgodnieniach międzyresortowych przedstawiony obecnie projekt ustawy przewiduje wprowadzenie w szczególności następujących rozwiązań prawnych:

• uchylenie przepisów specustawy w zakresie, w jakim tworzą one odrębny system przewidziany jedynie dla obywateli Ukrainy oraz przepisów, które wygasły, ponieważ upłynął termin obowiązywania w nich określony;
• przepisy pozwalające na wygaszenie rozwiązań nadzwyczajnych, które zapewniają płynne przejście między dotychczasowym a nowym stanem prawnym poprzez wprowadzenie przepisów przejściowych do specustawy.

Projektowana ustawa zakłada, że egzamin ósmoklasisty dla uczniów z Ukrainy przeprowadzany jedynie z matematyki i języka obcego nowożytnego będzie po raz ostatni w tym roku szkolnym. Od przyszłego roku zdawanie polskiego wróci do obowiązków na egzaminie ósmoklasisty.

Do końca roku szkolnego 2025/2026 zostają przedłużone:

• przepisy dotyczące finansowania dodatkowych zadań edukacyjnych;
• możliwość zapewnienia bezpłatnego transportu do miejsc kształcenia;
• pomoc materialna dla uczniów;
• wyłączenie możliwości zezwolenia na spełnienie przez dziecko obowiązku szkolnego poza placówką;
• nauczanie w oddziale przygotowawczym;
• dodatkowe lekcje języka polskiego;
• przydzielanie nauczycielom zwiększonej liczby godzin zajęć edukacyjnych.

Inne zmiany dotyczą wymagań wobec osoby zatrudnionej na stanowisku pomocy nauczyciela i asystenta międzykulturowego.
Projektuje się również uchylenie przepisów dotyczących  nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych.

Źródło:

• Projekt ustawy o wygaszeniu rozwiązań wynikających z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz o zmianie niektórych innych ustaw
• gov.pl/web/premier