Instytut Badań Edukacyjnych opublikował swoje pierwsze opracowanie z cyklu ,,Analizy IBE dla polityki publicznej’’. Autorzy  opracowali wyniki badań naukowych dotyczących prac domowych ze szczególnym uwzględnieniem danych z międzynarodowych badań porównawczych – TIMS, PIRLS, PISA. Publikacja nosi tytuł ,,Prace domowe. Wyniki badań dotyczące prac domowych i ich efektywności edukacyjnej.’’

W analizie uwzględniono:

• czas poświęcany na prace domowe i częstotliwość ich zadawania;
• opinie rodziców na temat prac domowych;
• zależność między pracami domowymi a osiągnięciami uczniów;
• kwestie wpływające na efektywność prac domowych.

Badacze przypominają, że szefowa resortu edukacji, Barbara Nowacka, skierowała do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych projekt nowelizacji rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, który ogranicza możliwość zadawania prac domowych. Zgodnie z projektem w klasach edukacji wczesnoszkolnej nie będzie można zadawać uczniowi pisemnych lub praktycznych prac domowych, natomiast w klasach IV – VIII szkoły podstawowej prace domowe nie będą obowiązkowe i nie będą stanowić podstawy do wystawienia oceny. Obowiązkiem nauczyciela będzie sprawdzenie prac i przekazanie uczniowi informacji zwrotnej, czyli wskazanie co robi dobrze, co i jak powinien poprawić i jak powinien się dalej uczyć. Zaprojektowane ograniczenia nie dotyczą prac domowych o innym charakterze, np. uczeń nadal będzie miał obowiązek przeczytać wskazany tekst czy przygotować się do zajęć

W innych krajach nie wprowadzono przepisów regulujących kwestię prac domowych, pozostawiając swobodę co do ich stosowania szkołom i nauczycielom. Podobnie jak w Polsce, w wielu państwach temat efektywności prac domowych jest przedmiotem debaty publicznej. Zadawanie prac pisemnych w szkołach podstawowych we Francji jest zabronione od 1956 r., ale często przy wsparciu, bywa presji, rodziców ten zakaz nie jest przestrzegany.  W Szwecji nie jest przyjęte zadawanie do domu, chociaż prawo oświatowe nie reguluje tej kwestii, natomiast w Finlandii zadaje się codziennie, ale w niewielkim wymiarze. W Czechach nie ma przepisów jednoznacznie nakazujących czy zakazujących zadawanie prac, ale też pojawiają się w przestrzeni publicznej dyskusje na ten temat. W Polsce obecnie trwa debata między zwolennikami a przeciwnikami pomysłu resortu edukacji. Temat prac domowych budzi wiele emocji wśród uczniów, ich rodziców i nauczycieli.

Opracowanie, przygotowane przez zespół w składzie Paweł Penszko, Michał Sitek, Olga Wasilewska, podsumowuje wyniki badań naukowych i zawiera następujące wnioski:

• ,,obciążenie polskich uczniów związane z pracami domowymi jest nieco większe niż przeciętnie w innych krajach, chociaż zmniejszyło się w ostatnich latach;
• nauczyciele uznają prace domowe za nieodłączny element edukacji i zazwyczaj regularnie

je zadają;

• co trzeci rodzic uważa, że prac domowych jest zbyt dużo i że jego dziecko nie potrafi ich

odrabiać samodzielnie;

• polskich szkołach podstawowych większa częstotliwość zadawania prac domowych i dłuższy czas poświęcany na ich wykonanie nie prowadzi do większego przyrostu wiedzy i umiejętności uczniów;
• efektywność pracy domowej zależy od jej jakości, a nie jej częstotliwości i intensywności;
• lepsze rezultaty przynoszą prace domowe, które nie wymagają od ucznia sięgania po pomoc innych osób, mają jasny dla niego cel i są dopasowane do jego poziomu umiejętności, potrzeb i zainteresowań;
• efektywności zadań domowych sprzyja przekazywanie uczniowi informacji zwrotnej związanej z wykonaną pracą, natomiast nie sprzyja ich efektywności wystawianie stopni szkolnych;
• wskazane jest opracowanie wskazówek dla nauczycieli dotyczących zadawania prac domowych po wejściu w życie ograniczeń w tym obszarze.’’

Źródło:

• legislacja.gov.pl
• gov.pl
• ibe.edu.pl
• pap.pl
• „Prace domowe. Wyniki badań dotyczących prac domowych i ich efektywności edukacyjnej” Paweł Penszko, Michał Sitek, Olga Wasilewska – Instytut Badań Edukacyjnych 2024