Współczesny świat stawia przed szkołą coraz to nowe wyzwania wychowawcze i edukacyjne. Tematy, które jeszcze kilka lat temu wydawały się odległe, dziś stają się codziennością – także w rozmowach z dziećmi i młodzieżą. Informacje o wojnie w Ukrainie, doniesienia o atakach rakietowych czy incydentach z udziałem dronów naruszających polską przestrzeń powietrzną pojawiają się w mediach każdego dnia. Uczniowie, szczególnie starszych klas, mają do nich dostęp nie tylko przez telewizję czy radio, ale także przez internet, media społecznościowe czy rozmowy z rówieśnikami. Milczenie w obliczu tych wydarzeń nie jest rozwiązaniem – brak rzetelnej informacji prowadzi do lęku, dezinformacji i poczucia chaosu.
Wielu nauczycieli zastanawia się, czy w ogóle powinni poruszać temat wojny w szkole. Obawa przed wzbudzeniem strachu u dzieci jest naturalna. Jednak udawanie, że problem nie istnieje, może przynieść odwrotny efekt – uczniowie pozostawieni sami sobie, bez wsparcia dorosłych, szukają odpowiedzi w internecie, gdzie łatwo natrafić na fake newsy, przerażające obrazy czy zmanipulowane treści. Rolą szkoły jest nie tylko przekazywanie wiedzy, lecz także kształtowanie postaw i umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Rozmowa o wojnie to nie promowanie lęku, lecz budowanie poczucia bezpieczeństwa poprzez rzetelną informację i przestrzeń do zadawania pytań.
Oczywiście sposób prowadzenia takich rozmów musi być dostosowany do wieku uczniów. W klasach młodszych nie należy szczegółowo omawiać drastycznych wydarzeń. Ważne jest, by skupić się na emocjach dzieci, dać im szansę opowiedzieć, co słyszały i co czują. Można wyjaśniać, że czasem w świecie dochodzi do konfliktów, ale dorośli – rodzice, nauczyciele, rząd – dbają o to, by dzieci były bezpieczne. Dobrze sprawdzają się w tym wieku bajki terapeutyczne czy opowiadania, które w metaforyczny sposób pokazują, jak radzić sobie z trudnymi emocjami i poczuciem zagrożenia.
W klasach starszych temat można rozszerzyć o konkretne informacje – wyjaśnić, czym jest przestrzeń powietrzna, jak działa obrona kraju, dlaczego w mediach pojawiają się informacje o rakietach czy dronach. Uczniowie powinni zrozumieć różnicę między realnym zagrożeniem a plotką czy dezinformacją. Tu szczególnie ważne jest rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia i weryfikowania źródeł informacji. Nauczyciel może zaproponować pracę z artykułami prasowymi czy wiadomościami z internetu, analizując wspólnie z uczniami, które treści są wiarygodne, a które budzą wątpliwości.
Zajęcia poświęcone tym tematom najlepiej realizować w ramach godzin wychowawczych, edukacji dla bezpieczeństwa czy wiedzy o społeczeństwie. W młodszych klasach świetnie sprawdzą się również zajęcia z wychowawcą, gdzie uczniowie mają poczucie bliskości i bezpieczeństwa. Ważne, by była to przestrzeń do swobodnej rozmowy, a nie tylko wykład nauczyciela. Dzieci i młodzież powinny mieć możliwość zadawania pytań, dzielenia się swoimi obawami, a także wyrażania emocji. Rolą nauczyciela jest cierpliwe słuchanie i odpowiadanie w sposób spokojny, rzeczowy i bez paniki.
     Rozmawianie o wojnie pełni kilka ważnych funkcji. Przede wszystkim redukuje lęk – gdy dziecko rozumie, co się dzieje, czuje się pewniej i mniej zagrożone. Po drugie, kształtuje kompetencje społeczne i obywatelskie – uczniowie uczą się empatii, zrozumienia sytuacji uchodźców, a także roli państwa i społeczeństwa w zapewnianiu bezpieczeństwa. Po trzecie, rozwija krytyczne myślenie, które w dzisiejszych czasach jest kluczową umiejętnością. Dzięki temu młodzi ludzie lepiej radzą sobie z nadmiarem informacji i potrafią odróżniać prawdę od manipulacji.
     Warto pamiętać, że rozmowa o wojnie to także okazja do działań solidarnościowych i wychowawczych. Klasy mogą włączyć się w akcje pomocowe dla uchodźców, organizować zbiórki czy tworzyć projekty plastyczne i literackie promujące pokój. Dzieci, które widzą, że mogą zrobić coś dobrego, czują się sprawcze, a to obniża poczucie bezradności w obliczu trudnych wydarzeń.
Nauczyciel powinien też być przygotowany na sytuację, w której w klasie są uczniowie z doświadczeniem wojny – dzieci z Ukrainy czy innych krajów dotkniętych konfliktami. W takim przypadku szczególnie ważna jest wrażliwość, unikanie stereotypów i dawanie przestrzeni na wypowiedź, ale bez zmuszania do dzielenia się osobistymi przeżyciami.
     Współczesna szkoła nie może być miejscem oderwanym od rzeczywistości. Świat wokół nas bywa nieprzewidywalny, a informacje o wojnie są częścią codziennych wiadomości. Rozmowa o nich w szkole to nie tylko odpowiedź na bieżące wydarzenia, lecz także ważny element wychowania do odpowiedzialności, empatii i świadomego uczestnictwa w życiu społecznym. Dzięki mądremu prowadzeniu takich zajęć uczniowie zyskują nie tylko wiedzę, lecz także poczucie bezpieczeństwa i zrozumienie, że nawet w trudnych czasach mogą liczyć na wsparcie dorosłych.