Wydanie nowego rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, wynika, jak uzasadnia MEN,  z potrzeby usprawnienia prac zespołów orzekających i innych specjalistów w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i zwiększenia dostępności do pomocy specjalistycznej.

1 sierpnia  2025 r. do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych trafił projekt rozporządzenia Ministra Edukacji, który kompleksowo zmienia zasady wydawania orzeczeń oraz opinii przez zespoły orzekające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

Zmiany w projekcie rozporządzenia uwzględniają postulaty dyrektorów publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, szkół, rodziców uczniów oraz przedstawicieli związków zawodowych, w tym Związku Zawodowego „Rada Poradnictwa”.

Celem wprowadzanych zmian jest poprawa organizacji i jakości usług świadczonych przez poradnie. Zakładają one poprawę organizacji ich pracy, zwiększenie efektywności procesów decyzyjnych zespołów oraz lepsze wykorzystanie zasobów kadrowych, co przyczyni się do poprawy jakości i dostępności oferowanego wsparcia. Szczególną uwagę położono na skuteczność wsparcia uczniów i uczennic z niepełnosprawnościami, a także objętych leczeniem w związku z problemami w zakresie zdrowia psychicznego.

Rozporządzenie określa:

• skład i tryb powołania zespołów orzekających działających w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w publicznych poradniach specjalistycznych;
• szczegółowe zasady działania zespołów orzekających;
• tryb postępowania odwoławczego od wydanego orzeczenia;
• wzory orzeczeń i opinii o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka wydawanych przez zespoły orzekające.

W projekcie rozporządzenia zaproponowano m.in.:

• uproszczenie wzorów orzeczeń i opinii oraz doprecyzowanie wymaganej dokumentacji i informacji o funkcjonowaniu uczniów, co usprawni pracę zespołów orzekających – przygotowano 15 nowych uproszczonych i ujednoliconych wzorów orzeczeń i opinii;
• wzmocnienie roli i decyzyjności zespołu orzekającego, który swoje rozstrzygnięcia będzie opierał na rzeczywistych trudnościach ucznia – dokumentacja medyczna będzie miała charakter pomocniczy;
• obowiązkowe przekazywanie przez szkoły informacji o funkcjonowaniu ucznia, z uwzględnieniem jej w diagnostyce, by zapewnić trafniejsze rozpoznanie potrzeb i dostosowanie form wsparcia; informacja będzie musiała zawierać określone elementy i jej kopia trafi również do rodzica dziecka lub pełnoletniego ucznia;
• elastyczny skład zespołu orzekającego – lekarz nie będzie uczestniczył w nim obligatoryjnie, a decyzję w tej sprawie podejmie przewodniczący zespołu w zależności od indywidualnych potrzeb ucznia. Dopuszczono także udział członka zespołu leczącego (przy dzieciach pod opieką psychiatryczną), asystenta międzykulturowego czy tłumacza;
• dookreślenie, jakie dokumenty stanowią podstawę do wydania orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ze względu na niepełnosprawność;
• możliwość przekazania orzeczenia bezpośrednio do szkoły, przedszkola czy placówki – po uzyskaniu zgody rodzica. Brak zgody oznaczać będzie brak wydania orzeczenia;
• od kwietnia 2026 r. orzeczenia i opinie dla dzieci z wadami słuchu, wzroku, autyzmem (w tym zespołem Aspergera) będą wydawały poradnie właściwe terenowo (specjalistyczne poradnie będą dalej mogły wydawać dokumenty dla tych dzieci – ale po określeniu rejonu ich działania przez organ prowadzący);
• w przypadku dzieci i uczniów uczących się poza szkołą na podstawie zezwolenia dyrektora, właściwa do wydania orzeczenia lub opinii będzie poradnia z rejonu placówki, do której formalnie uczęszcza uczeń;
• wydłużenie czasu na rozpatrzenie odwołania przez kuratora oświaty do 21 dni zamiast dotychczasowych 14 dni;
• doprecyzowanie procedury wnioskowania, w tym obowiązek złożenia oświadczenia przez rodzica o sprawowaniu władzy rodzicielskiej lub opiece;
• wyeliminowanie zbędnych formalności i dublujących się dokumentów zgodnie z rekomendacjami środowiska poradni oraz szkół.

Na wdrożenie nowych przepisów szkoły, placówki i poradnie będą miały czas do 1 kwietnia 2026 r., a nauczyciele i specjaliści skorzystają z bogatej oferty szkoleniowej przygotowanej m.in. przez Ośrodek Rozwoju Edukacji oraz Akademię Pedagogiki Specjalnej. W nowym roku szkolnym zostaną także udostępnione w systemie teleinformatycznym zapewnianym przez Ministra Edukacji nowe, bezpłatne narzędzia diagnostyczne, które ułatwią rozpoznawanie potrzeb dzieci i przygotowywanie informacji, o których mowa w projekcie rozporządzenia.

Z dniem wejścia w życie nowego rozporządzenia traci moc rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 września 2017 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych – Dz. U. z 2023 r. poz. 2061.

Źródło:

• Projekt Rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno- pedagogicznych z 1 sierpnia 2025 r.
• rcl.gov.pl
• strona internetowa MEN