W roku szkolnym 2025/2026 jednym z kluczowych kierunków polityki oświatowej państwa jest „Promocja zdrowego trybu życia w szkole – kształtowanie postaw i zachowań prozdrowotnych oraz wspieranie aktywności fizycznej uczniów. W powiązaniu z tym priorytetem przedmiot edukacja zdrowotna, wprowadzony od klasy IV szkoły podstawowej, staje się fundamentem kształtowania kompetencji zdrowotnych młodzieży. Podstawa programowa wyznacza szereg obszarów – od zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego, seksualnego i środowiskowego, przez aktywność fizyczną, odżywianie, internet i profilaktykę uzależnień, aż po wartości i postawy.
Zadaniem każdego nauczyciela — niezależnie od przedmiotu — jest więc aktywne włączenie edukacji zdrowotnej w codzienną praktykę szkolną. Wychodzi to naprzeciw interdyscyplinarnemu charakterowi tego przedmiotu, integrującego elementy nauk medycznych, społecznych, humanistycznych, przyrodniczych i ścisłych.
Przykłady działań indywidualnych nauczyciela-wychowawcy:
- Prowadzenie tematów obowiązkowych i fakultatywnych – podstawę programową tworzą treści obowiązkowe, ale zawierają także propozycje tematów fakultatywnych, które nauczyciel może dobierać według potrzeb klasy (np. prawa w ochronie zdrowia psychicznego, decyzje życiowe oparte na szacunku). Pozwala to wychowawcy dostosować zajęcia do realnych problemów uczniów.
- Włączanie refleksji wartościowej – nauczyciel może inicjować dyskusje o wartościach i postawach (dział I podstawy programowej), budować świadomość godności, szacunku i zdrowia jako wartości międzypokoleniowej.
- Monitorowanie i refleksja nad sobą – jako przykład: zachęcanie uczniów do monitorowania swojego stanu zdrowia, analizy własnych nawyków, aktywności czy odżywiania – zgodnie z wymaganiami programowymi .
Przykłady działań zespołowych:
- Interdyscyplinarne projekty edukacyjne – łączenie edukacji zdrowotnej z wychowaniem fizycznym, biologią, chemią, edukacją dla bezpieczeństwa czy informatyką jest niezbędne dla pełnej realizacji programu. Na przykład: wspólne lekcje o zdrowym stylu życia prowadzone przez biologa i nauczyciela wychowania fizycznego wraz z elementami informatyki – analiza danych zdrowotnych uczniów.
- Promocja aktywności fizycznej w całej szkole – zgodnie z podstawą programową wychowania fizycznego kładącą nacisk na paradygmat zdrowotny, edukację w terenie, proekologiczne i ruchowe działania wspólnie organizowane przez zespół nauczycieli (np. nauczyciel wychowania fizycznego, przyrody i wychowawca). Można organizować „dni zdrowia”, przerwy na ruch, spacer edukacyjny w parku.
- Profilaktyka psychiczna i przeciwdziałanie przemocy – jako wspólny wspólny wysiłek wychowawców, nauczycieli, pedagoga i psychologa – prowadzenie zajęć o emocjach, komunikacji, empatii, organizowanie warsztatów i obserwacja sygnałów kryzysowych u uczniów.
- Higiena cyfrowa i bezpieczne korzystanie z sieci – współpraca nauczyciela informatyki, prowadzącego lekcje o fake newsach czy prywatności, z wychowawcą i językiem polskim w celu kształtowania odpowiedzialnego korzystania z technologii i AI.
Edukacja zdrowotna powinna być obecna w każdej klasie i każdej lekcji. Nauczyciel wychowawca, ale także inni pedagodzy – przedmiotowcy — mają kluczową rolę w budowaniu spójnego, prozdrowotnego środowiska szkolnego. Działania indywidualne (wybór tematów, refleksja wartościowa, monitorowanie zdrowia uczniów) łączą się z działaniami zespołowymi (projekty interdyscyplinarne, promocja ruchu, profilaktyka psychiczna, higiena cyfrowa), wpisując się w priorytety edukacyjne państwa.
Takie podejście wspiera nie tylko rozwój fizyczny, ale również emocjonalny i społeczny uczniów, wzmacnia ich autonomię zdrowotną i przygotowuje do świadomego, odpowiedzialnego życia — co jest celem współczesnej szkoły.
