Przepisy Karta Nauczyciela w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2022 r. wyodrębniają w ramach czasu pracy nauczycieli czas na konsultacje dla uczniów i ich rodziców.
Art. 42 ust. 2f Karty Nauczyciela:
,,W ramach zajęć i czynności, o których mowa w ust. 2 pkt 2, nauczyciel jest obowiązany do dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo, a w przypadku nauczyciela zatrudnionego w wymiarze niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć – w wymiarze 1 godziny w ciągu 2 tygodni, w trakcie której, odpowiednio do potrzeb, prowadzi konsultacje dla uczniów, wychowanków lub ich rodziców’’

Warto też przytoczyć art. 1 ust. 1 przywołanej ustawy:
,, Ustawie podlegają nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni w:

1. publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz placówkach doskonalenia nauczycieli działających na podstawie ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 1a, 1b oraz pkt 2 lit. a;
2. okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych oraz schroniskach dla nieletnich działających na podstawie ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich;
3. (uchylony)
4. publicznych kolegiach pracowników służb społecznych.’’

MEiN 2 września 2022 roku przekazało wyjaśnienia dotyczące tej zmiany:

1. w ramach czasu pracy, nieprzekraczającego 40 godzin na tydzień oraz ustalonego wynagrodzenia, nauczyciel jest obowiązany do dostępności w szkole w wymiarze 1 godziny tygodniowo;
2. nauczyciel zatrudniony w wymiarze niższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć powinien być dostępny 1 godzinę w ciągu 2 tygodni. W tym czasie, odpowiednio do potrzeb, będzie prowadził konsultacje dla uczniów, wychowanków lub ich rodziców;
3. powyższy przepis doprecyzowuje przeznaczenie jednej godziny pracy nauczyciela poza tygodniowym obowiązkowym wymiarem zajęć (pensum). Dyrektor, organizując pracę szkoły, powinien zadbać o najkorzystniejsze dla uczniów, rodziców oraz nauczycieli wykorzystanie czasu konsultacji;
4. przepisy nie określają żadnego obowiązku rejestrowania i sprawozdawania się przez nauczycieli z czasu i sposobu przeprowadzenia konsultacji. Jest to zadanie służbowe wykonywane w ramach tygodniowego 40-godzinnego czasu pracy.

Godzina dostępności trwa 60 minut.
Obowiązek realizowania godzin dostępności będzie miał każdy nauczyciel publicznej szkoły, przedszkola czy placówki oświatowej bez względu na stopień awansu zawodowego i staż pracy. Dotyczy to także nauczycieli:

• pełniących funkcje kierownicze (w tym dyrektora – nawet w przypadku całkowitego zwolnienia z obowiązku świadczenia zajęć),
• którzy nie pełnią funkcji wychowawców,
• ze zniżką pensum wynikającą z niepełnosprawności,
• z częściowym zwolnieniem z obowiązku świadczenia pracy z powodu wykonywania funkcji w związkach zawodowych (w przypadku zwolnienia całkowitego godziny dostępności nie będą realizowane).

Takiego obowiązku nie będzie mieć natomiast:

• osoba niebędąca nauczycielem, zatrudniona do prowadzenia zajęć w trybie art. 15 Prawa oświatowego,
• pomoc nauczyciela.

Ministerstwo podkreśla, że w wielu szkołach konsultacje były organizowane już wcześniej. Doprecyzowanie przepisu w nowelizacji Karty Nauczyciela ma zapewnić wszystkim uczniom i rodzicom możliwość skorzystania z takiej formy wsparcia ze strony kadry pedagogicznej.

Zarząd Oddziału Związku Nauczycielstwa Polskiego w Gdyni przedstawia stanowisko w tej sprawie, w którym zwrócono uwagę między innymi, że:

1. analizy gramatycznej i językowej wskazanego przepisu wynika, że nie jest
   dopuszczalne realizowanie przez nauczyciela, w ramach „godziny dostępności”, innych
   zajęć – w tym wyrównawczych, kół zainteresowań, czy świetlicowych. Zgodnie
   z analizowanym przepisem w czasie „godziny dostępności” nauczyciel prowadzi konsultacje
   dla uczniów, wychowanków lub rodziców. Zatem przydzielanie w ramach tych godzin innych
   zadań, w szczególności periodycznych lub incydentalnych zajęć
   o charakterze dydaktycznym, opiekuńczym lub pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest
   niedopuszczalne.
2. „Godzina dostępności” nauczycieli nie powinna być ujęta w planie zajęć/lekcji. Powyższe
   wynika z argumentów przytoczonych w pkt 1. oraz z faktu, że ten rodzaj zadań nauczyciela,
   podobnie jak część innych, opisanych w art. 42 Karty Nauczyciela nie podlega
   ewidencjonowaniu.
3. Niedopuszczalne jest tworzenie arkuszy ewidencji „godzin dostępności”, dzienników
   i innych form ich ewidencjonowania, z przyczyn opisanych w pkt 1.

Źródło:
• ustawa Karta Nauczyciela
• www.mein.gov.pl
• znpgdynia.pl