Już za nami świąteczny czas, często bez pracy zawodowej a ferie powolutku ruszają w kolejnych regionach. I jak co roku warto przypomnieć, iż to czas, który służy odpoczynkowi czyli…
Zacznijmy od tego dlaczego trzeba wypoczywać? Wbrew pozorom, nie jest to banalne pytanie. Odpowiedni odpoczynek jest niezbędny dla naszego dobrostanu, a czasami dla możliwości funkcjonowania w ogóle. Bez właściwe dawkowanego odpoczynku stajemy się przemęczeni, co w dłuższej perspektywie, w kontekście naszego nauczycielskiego zawodu, prowadzi do wypalenia zawodowego, jakżeż trudnego i niebezpiecznego zjawiska.
Przemęczenie dotyczy zarówno sfery fizycznej jak i psychicznej, choć w tej drugiej skupiamy się dodatkowo na czynnikach stresowych, czyli stresorach. Kiedy jesteśmy pytani o objawy zmęczenia fizycznego, to odpowiedzi przychodzą nam zazwyczaj z łatwością: bóle mięśni i stawów, bóle głowy, częstsze infekcje, trudności z wykonywaniem czynności, które przedtem nie były dla nas wymagające. Gdy sytuacja trwa dłużej, napięcie się przeciąga, a wraz z tym narasta poczucie bezsilności, frustracji, smutku lub złości. Ma charakter długotrwały, jest reakcją organizmu na zagrożenie, odpowiedzią na niemożność realizacji celów i zadań. W dłuższym ujęciu czasowym prowadzi do wyczerpania. Stres rządzi nami, my zaś w braku racjonalnego (wypoczętego) myślenia zaczynamy szukać sposobów na jego uniknięcie. Odkładamy zadania na potem, rezygnujemy nawet z ważnych dla nas aktywności, nie szukamy możliwości rozwoju. Możemy zacząć go zajadać, zapijać, wypierać jego istnienie i wpływ. Te nieadaptacyjne sposoby radzenia sobie, nie tylko nie są skuteczne na dłuższą metę, ale same generują dodatkowe napięcie, poczucie winy lub lęk. W efekcie nasze zasoby radzenia sobie, zasoby, które dają nam siłę do działania, uszczuplają się. Powstałe emocje nas przytłaczają, więc zaczynamy unikać również ich. Koło się zamyka – stres powoduje kolejny stres, czujemy się nikim i do niczego.
Zatem odpoczynek to konieczność dla każdego ludzkiego organizmu! Nie wystarczy, że masz ferie i nie idziesz do szkoły – to nie odpoczynek. A Ty Nauczycielu „musisz” odpocząć! Bezwzględnie odpocząć! To leży w interesie Twoim ale także (a może przede wszystkim) w interesie uczniów, by nie powiedzieć całego społeczeństwa.
Nie trzeba od razu wyjechać, aby odpocząć, chociaż zmiana środowiska jest wskazana, ale nie niezbędna. Co ważne odpoczynek to nie lenistwo. Odpoczynek to przerwa od aktywności fizycznej lub psychicznej, która pozwala odzyskać siły, lub czas poświęcony na pozbywanie się zmęczenia, zwykle poprzez robienie tego, co sprawia przyjemność. Odpoczynek pozwala nie tylko zrelaksować się, ale także usunąć zmęczenie zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Ponadto prowadzi do utrzymania dużej wydajności, kreatywnego działania oraz budowania relacji z bliskimi. Odpoczynek jest też czasem, w którym możemy spotkać i poznać samego siebie. To, jak odpoczywamy i ile czasu potrzebujemy na efektywny wypoczynek, zależy od indywidualnych potrzeb. Oprócz codziennego krótkiego odpoczynku i relaksu w weekend, dodatkowym momentem ładowania baterii powinien być dłuższy urlop trwający według badań naukowych minimum 8-10 dni – to właśnie ten czas przed mami!
Każdy musi sam zdecydować, jaką formę wypoczynku preferuje. Dla jednych to aktywność fizyczna – często połączona z uprawianiem jakiegoś sportu lub po prostu spacerami czy wędrówkami po lesie czy górach. Dla innych to czas poświęcony na hobby – wracają takie działania jak szydełkowanie, robienie na drutach, florystyka, odnawianie mebli czy malowanie.
Inni odpoczywają poprzez spotkania z bliskimi, rozmowy, słuchanie muzyki na żywo, udział w wystawach, imprezach. Nie ma dobrego i złego sposobu na odpoczywanie ale…
Nie jest odpoczywaniem zwykłe leniuchowanie, leżenie na kanapie przed telewizorem lub z laptopem na kolanach i oglądanie filmów czy seriali. Nie jest odpoczywaniem graniem na komputerze czy robieniem zakupów w zatłoczonym centrum handlowym przez kilka godzin. Hałasu, migających obrazów i tłoku mamy nadmiar na co dzień, podczas drogi do domu z pracy i z domu do pracy. Dobry odpoczynek cechuje się oderwaniem się od wszystkiego, co nas otacza i zamknięciem chociaż na chwilę drzwi do świata zewnętrznego. Odpoczynek jest wtedy, gdy nie myślimy o problemach i naszych obowiązkach. Odpoczywamy wtedy, gdy nie odczuwamy stresu i napięcia. Odpoczynek to robienie tego, co lubimy w takim tempie, w jakim lubimy pewne rzeczy robić. Podczas odpoczynku możemy się zmęczyć fizycznie czy psychicznie, ale jest to inny rodzaj zmęczenia, niż ten wynikający z wykonywania naszych obowiązków służbowych, bo ten osłabia nasze ciało i zabiera nam energię.
Jak wspominaliśmy, odpoczywać można aktywnie i biernie, i tylko od nas zależy, który sposób wybierzemy. Ważne, byśmy robili to, co lubimy robić, a nie to, co musimy. Przymus zawsze będzie działał na nas negatywnie, a wykonywanie czynności, na które mamy ochotę da nam przyjemność i mimo wysiłku intelektualnego czy fizycznego, dostarczy nam również dobrej energii. Dobrze odpoczywać można się nauczyć poprzez obserwowanie własnego ciała i słuchanie własnych potrzeb. Bo nasze ciało i nasz umysł zawsze mówią nam, co jest dla nas najlepsze.
Zatem może niekoniecznie na wspólny, rodzinny wyjazd w góry, gdzie – jak co dzień kobieta przygotuje posiłki, zajmie się „logistyką i przyziemnościami” a na swoje przyjemności zabraknie czasu. Może warto, aby każdy z domowników sam zdecydował, jak chce odpocząć w czasie tych ferii czyli nauczycielskiego urlopu? Może odwrotnie – to wreszcie czas wspólnego spędzania czasu z rodziną, z równym podziałem obowiązków?
Nieważne jak, ważne by sobie ten niezbędny odpoczynek optymalnie zapewnić, bo przed nami nauczycielami, kolejne okres i kolejne wyzwania w niełatwej pracy z drugim człowiekiem.
Zatem: miłego i mądrego odpoczynku życzy zespól EDU. HALINA.
