Przedszkole to miejsce, w którym dzieci po raz pierwszy wkraczają w szerszy świat społeczny, uczą się współpracy, samodzielności i radzenia sobie z emocjami. To także okres, w którym wiele przeżyć jest dla nich nowych, a doświadczenia bywają intensywne i trudne do zrozumienia. Zmiana grupy, narodziny rodzeństwa, rozwód rodziców czy adaptacja do nowych zasad to sytuacje, które mogą wywoływać lęk, złość, smutek czy poczucie zagubienia. Dziecko na etapie przedszkolnym nie zawsze potrafi nazwać to, co czuje, a tym bardziej poradzić sobie z tymi emocjami. Właśnie tutaj niezwykle pomocne okazują się bajki terapeutyczne.
Bajki od wieków towarzyszą dzieciom jako źródło wiedzy o świecie, ale ich rola nie ogranicza się jedynie do zabawy. Bajki terapeutyczne mają szczególne znaczenie, ponieważ są tworzone z myślą o wsparciu emocjonalnym najmłodszych. Ich fabuła opiera się na bliskich dzieciom realiach – pojawiają się w nich bohaterowie, którzy przeżywają podobne problemy i zmagają się z emocjami, jakie odczuwają mali czytelnicy. Dzięki temu dziecko łatwiej utożsamia się z postacią, a śledząc jej losy, uczy się, że trudne sytuacje można przezwyciężyć.
     Jednym z kluczowych elementów bajki terapeutycznej jest poczucie bezpieczeństwa. Historia zawsze kończy się pozytywnie – bohater znajduje rozwiązanie problemu lub otrzymuje wsparcie, co daje dziecku nadzieję i uczy, że nawet w trudnych chwilach nie jest pozostawione samo sobie. Ważne jest też to, że bajki pozwalają mówić o emocjach w sposób pośredni, bez konieczności wprost nazywania osobistych przeżyć dziecka.
Przykładem bajki, która może pomóc w oswojeniu lęku związanego z adaptacją przedszkolną, jest opowieść o małym jeżyku, który boi się zostawić swoją mamę i wejść do nowej grupy zwierzątek. W trakcie przygody odkrywa, że w przedszkolu czekają na niego nowe zabawy i przyjaciele, a mama zawsze po niego wróci. Dzięki takiej historii dziecko zrozumie, że jego obawy są naturalne, a rozstanie z rodzicami jest tylko chwilowe.
W sytuacji, gdy w rodzinie pojawia się nowe rodzeństwo, pomocna może być bajka o króliczku, który czuje się zazdrosny, bo wszyscy skupiają się na małym braciszku. Bohater, przeżywając różne emocje, uczy się, że miłość rodziców nie dzieli się na części, a on sam ma ważną rolę w opiece nad młodszym członkiem rodziny. Taka opowieść pozwala dziecku zrozumieć i nazwać trudne uczucia, jednocześnie wskazując pozytywne rozwiązania.
Bajki terapeutyczne sprawdzają się także w pracy z dziećmi, które doświadczają lęku przed ciemnością czy snem. „Franklin boi się ciemności” to historia znana wielu przedszkolakom, w której sympatyczny żółwik przeżywa strach przed zasypianiem. Dzięki lekturze dzieci widzą, że ich obawy są powszechne i można je stopniowo pokonywać, ucząc się odwagi i zaufania do bliskich osób.
Równie ważne jest wykorzystywanie bajek w sytuacjach nagłych i trudnych, które mogą wywoływać silne emocje w grupie. Gdy w rodzinie dziecka dochodzi do rozwodu, odpowiednia opowieść, np. o dwóch domach bohatera, pokazuje, że choć zmienia się codzienność, to miłość rodziców pozostaje stała. Dzięki temu dziecko stopniowo oswaja nową rzeczywistość i uczy się akceptować zmiany.
Bajki mogą być też wsparciem w rozmowie o zjawiskach społecznych, które docierają do dzieci poprzez media. W obliczu sytuacji związanych z wojną czy kryzysem humanitarnym nauczyciel może sięgnąć po bajkę o grupie przyjaciół, którzy pomagają nowemu koledze z innego kraju odnaleźć się w nowym miejscu. Taki przekaz buduje empatię, otwartość i zrozumienie dla osób, które przeżywają trudne chwile.
Kluczową rolę odgrywa sposób pracy z bajką. Nauczyciel powinien stworzyć atmosferę spokoju i akceptacji, czytać powoli, pozwalając dzieciom na przeżywanie historii. Po zakończeniu warto porozmawiać z przedszkolakami o tym, co czuł bohater, co było dla niego trudne i jakie znalazł rozwiązania. Można również zaproponować dzieciom zabawy plastyczne czy dramowe, które pozwolą im wyrazić emocje poprzez ruch czy rysunek.
Bajki terapeutyczne nie są cudownym lekarstwem na wszystkie dziecięce problemy, lecz stanowią niezwykle skuteczne narzędzie w rękach świadomego nauczyciela. Pozwalają mówić o sprawach trudnych w sposób bezpieczny i dostosowany do możliwości najmłodszych, a jednocześnie dają nadzieję i uczą, że każda emocja ma swoje miejsce i warto o niej rozmawiać. Dzięki nim przedszkole staje się miejscem, w którym dzieci nie tylko zdobywają wiedzę i umiejętności, lecz także rozwijają odporność emocjonalną, tak potrzebną w dalszym życiu.