Ze skarg składanych do Rzecznika Praw Obywatelskich wynika, że statuty szkolne bywają sprzeczne z powszechnie obowiązującym prawem. Można wyróżnić kilka obszarów, w których najczęściej dochodzi do sprzeczności prawa szkolnego z przepisami aktów prawnych.

Zgłoszenia dotyczą miedzy innymi prawa do sprawiedliwej, jawnej i umotywowanej oceny postępów w nauce i zachowaniu. Oczekiwań nauczycieli, by uczeń posiadał wiedzę wychodzącą ponad podstawę programową dla uzyskania oceny celującej lub uwarunkowanie uzyskania takiej oceny udziałem w konkursach, zawodach czy olimpiadach.

Ocena roczna określana jest wyłącznie na podstawie średniej ocen, uczniowie są nieklasyfikowani  wyłącznie z powodu zbyt niskiej frekwencji. Wstawiane są jedynki za brak pomocy szkolnych lub nieprzygotowanie do zajęć, lub oceny za próbne egzaminy. Szkoły ograniczają też możliwości poprawiania oceny albo formułują niejasne kryteria ocen zachowania. 

Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca uwagę również na zachowanie właściwych proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania własnych zainteresowań. Jest ono łamane poprzez nadmierne obciążanie uczniów obowiązkami szkolnymi, np. ustalanie dużej liczby sprawdzianów w tygodniu, wymaganie wiedzy ze zbyt obszernego materiału. 

Wobec zaistniałej sytuacji, w roku szkolnym 2023/24 wśród wyznaczonych przez Ministra kierunków realizacji polityki oświatowej państwa pojawiło się wskazanie, by doskonalić kompetencje dyrektorów i nauczycieli w zakresie warunków i sposobu oceniania wewnątrzszkolnego.